Bồi thường thiệt hại khi gây tai nạn giao thông dẫn đến hậu quả chết người

Bồi thường thiệt hại khi gây tai nạn giao thông dẫn đến hậu quả chết người. Truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ.

Tóm tắt câu hỏi:

Bố tôi gây tai nạn giao thông 1 người chết, 1 người bị thương. gia đình tôi cũng lo việc mai táng và thuốc thang đầy đủ. nhưng bên gia đình bị hại không viết giấy bãi nại. đòi 500 triệu mới viết bãi nại. Nhưng bên công an và tòa án thì lỗi sai là 50/50. chuẩn bị ra tòa, bên tòa án gửi giấy về nếu không đền bù thỏa mãn, thì sẽ quy về tài sản đất đai của bố tôi đứng tên. Vậy cho tôi hỏi trong sự việc này thì phải bồi thường như thế nào? bố tôi sẽ bị lãnh án bao nhiêu? và tài sản của bố tôi đứng tên thì bên tòa án sẽ xử lí sao, trong khi đấy lỗi 2 bên đều sai ?

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật dân sự – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý:

Bộ luật hình sự năm 2015

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự 2015

Bộ luật dân sự năm 2015

Nghị quyết 03/2006/NQ-HĐTP

2. Nội dung tư vấn:

Dựa theo thông tin bạn cung cấp, bố bạn tham gia giao thông và có gây ra tai nạn giao thông gây hậu quả nghiêm trọng. Để xác định các trách nhiệm pháp lý và việc bồi thường của bố bạn trong vụ việc va chạm giao thông này thì cần xem xét các phương diện sau:

Thứ nhất, về các trách nhiệm pháp lý mà bố của bạn phải chịu khi gây ra vụ tai nạn giao thông này.

Theo thông tin, bố của bạn khi tham gia giao thông đã gây ra vụ việc tai nạn giao thông làm 01 người chết, và 01 người bị thương. Có thể thấy, đây là một vụ việc có tính chất nghiêm trọng vì liên quan đến tính mạng con người. Đồng thời, theo kết luận điều tra của cơ quan công an, hồ sơ tại Tòa án thì lỗi của các bên trong vụ việc tai nạn giao thông này được xác định theo tỷ lệ 50:50. Điều đó có nghĩa là trong vụ việc tai nạn giao thông này, bố bạn cũng có lỗi trong việc gây ra hậu quả nghiêm trọng này. Lỗi của bố bạn có thể là lỗi vô ý, hoặc lỗi cố ý nhưng đều xuất phát từ hành vi vi phạm pháp luật về giao thông đường bộ, ví dụ như lạng lách đánh võng, đi sai làn đường, không chú ý quan sát… và hành vi này là nguyên nhân gây ra hậu quả xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe của người khác. 

Trường hợp này, với hậu quả nghiêm trọng là làm chết 01 người và làm bị thương 01 người khác thì bố của bạn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo quy định tại Điều 260 Bộ luật hình sự năm 2015, được sửa đổi bởi Khoản 72 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của Bộ luật Hình sự 2015. Cụ thể, tại Điều 260 Bộ luật hình sự năm 2015, được sửa đổi bởi Khoản 72 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của Bộ luật Hình sự 2015 có quy định:

“Điều 260. Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ 

1. Người nào tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm: 

a) Làm chết người; 

b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên; 

c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%; 

d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng. 

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 10 năm: 

a) Không có giấy phép lái xe theo quy định; 

b) Trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy hoặc chất kích thích mạnh khác; 

c) Bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn; 

d) Không chấp hành hiệu lệnh của người điều khiển hoặc hướng dẫn giao thông; 

đ) Làm chết 02 người; 

e) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%; 

g) Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng. 

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm: 

….”

Xem xét trong trường hợp cụ thể của bạn, theo thông tin thì bố bạn có lỗi trong việc gây tai nạn giao thông, và đã gây ra thiệt hại về tính mạng con người, về sức khỏe của người khác. Tuy nhiên, trong thông tin không nói rõ, khi gây ra vụ việc va chạm tai nạn giao thông thì bố của bạn có giấy phép lái xe hay không, hoặc trong người có sử dụng chất kích thích như rượu, bia, ma túy hay không và khi tai nạn giao thông xảy ra, bố của bạn có kịp thời đưa người bị nạn đi cấp cứu hay không… Do thông tin bạn không nêu rõ, nên trong trường hợp này, để xác định mức hình phạt áp dụng đối với bố bạn thì bạn cần xem xét vào tình hình thực tế để xác định. Tòa án trong quá trình xét xử sẽ căn cứ vào mức độ nghiêm trọng của hành vi phạm tội của bố bạn, thiệt hại thực tế xảy ra và các yếu tố về tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng trách nhiệm hình sự để xác định mức hình phạt cụ thể của bố bạn. Tuy nhiên, căn cứ theo quy định tại Điều 260 Bộ luật hình sự năm 2015, được sửa đổi bởi Khoản 72 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của Bộ luật Hình sự 2015 thì khung hình phạt nhẹ nhất có thể áp dụng với bố của bạn là phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.

Đồng thời, theo quy định tại Điều 155 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015 thì Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ được quy định tại Điều 260 Bộ luật hình sự năm 2015, được sửa đổi bởi Khoản 72 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của Bộ luật Hình sự 2015 không phải là tội phạm bị khởi tố theo yêu cầu của người bị hại. Do vậy, việc người bị hại hoặc người đại diện của bị hại đối với trường hợp người bị thiệt hại đã chết có làm đơn bãi nại hay không đều không phải là căn cứ để không khởi tố đối với bố của bạn.

Tuy nhiên, việc bố của bạn tự nguyện sửa chữa, khắc phục, bồi thường thiệt hại, có hành vi tự thú, thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải… được xác định là một trong những tình tiết để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bố của bạn theo quy định Điều 51 Bộ luật hình sự năm 2015 khi Tòa án xem xét về mức án cụ thể của bố bạn.

Thứ hai, về trách nhiệm bồi thường thiệt hại mà bố của bạn phải thực hiện khi gây ra vụ tai nạn giao thông này.

Như đã phân tích, bố của bạn có lỗi, tức là có hành vi vi phạm quy định về an toàn giao thông dẫn đến gây ra tai nạn giao thông, xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác và gây ra thiệt hại làm 01 người chết và 01 người bị thương thì trường hợp này, bố bạn phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với những thiệt hại do hành vi vi phạm của mình gây ra. Bởi căn cứ theo quy định tại Điều 584 Bộ luật dân sự năm 2015 thì người nào có hành vi xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, tài sản của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường. Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

Về mặt nguyên tắc, theo quy định tại Điều 585 Bộ luật dân sự năm 2015 thì thiệt hại thực tế phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Các bên có thể tự thỏa thuận về mức bồi thường, hình thức bồi thường. Người chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại có thể được giảm mức bồi thường nếu không có lỗi hoặc có lỗi vô ý và thiệt hại quá lớn so với khả năng kinh tế của mình. Khi mức bồi thường không còn phù hợp với thực tế thì bên bị thiệt hại hoặc bên gây thiệt hại có quyền yêu cầu Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền khác thay đổi mức bồi thường. Khi bên bị thiệt hại có lỗi trong việc gây thiệt hại thì không được bồi thường phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra. Bên có quyền, lợi ích bị xâm phạm không được bồi thường nếu thiệt hại xảy ra do không áp dụng các biện pháp cần thiết, hợp lý để ngăn chặn, hạn chế thiệt hại cho chính mình.

Về việc xác định thiệt hại: Trong trường hợp của bố bạn, khi xảy ra vụ việc tai nạn giao thông đã phát sinh thiệt hại về người, về sức khỏe và có thể có thiệt hại về tài sản của người khác, nên căn cứ theo quy định tại Điều 589, 590, 591 Bộ luật dân sự năm 2015, Nghị quyết 03/2006/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán nhân dân tối cao, việc bồi thường thiệt hại trong trường hợp này sẽ được xác định trên các cơ sở sau đây:

• Về thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm:

Trong vụ tai nạn giao thông, có 01 người bị thương, trường hợp này, người này đã bị tổn hại do sức khỏe bị xâm phạm. Đối với trường hợp này, khi xác định thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm sẽ bao gồm:

– Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại. Chi phí này bao gồm: Tiền thuê phương tiện đưa người thiệt hại đi cấp cứu tại cơ sở y tế; tiền thuốc và tiền muacác thiết bị y tế, chi phí chiếu, chụp X-quang, chụp cắt lớp, siêu âm, xét nghiệm, mổ, truyền máu, vật lý trị liệu… theo chỉ định của bác sỹ; tiền viện phí; tiền mua thuốc bổ, tiếp đạm, tiền bồi dưỡng phục hồi sức khỏe cho người bị thiệt hại theo chỉ định của bác sỹ; các chi phí thực tế, cần thiết khác cho người bị thiệt hại (nếu có) và các chi phí cho việc lắp chân giả, tay giả, mắt giả, mua xe lăn, xe đẩy, nạng chống và khắc phục thẩm mỹ… để hỗ trợ hoặc thay thế một phần chức năng của cơ thể bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại (nếu có).

– Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại; nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại. Thiệt hại này chỉ được xác định trong trường hợp nếu trước khi sức khỏe bị xâm phạm người bị thiệt hại có thu nhập thực tế, nhưng do sức khỏe bị xâm phạm họ phải đi điều trị và do đó khoản thu nhập thực tế của họ bị mất hoặc bị giảm sút, thì họ được bồi thường khoản thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút đó.

– Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị; nếu người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần phải có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại. Trong đó, chi phí hợp lý cho người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị bao gồm: tiền tàu, xe đi lại, tiền thuê nhà trọ theo giá trung bình ở địa phương nơi thực hiện việc chi phí (nếu có) cho một trong những người chăm sóc cho người bị thiệt hại trong thời gian điều trị do cần thiết hoặc theo yêu cầu của cơ sở y tế.

– Thiệt hại khác do luật quy định.

– Ngoài ra, người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp sức khỏe của người khác bị xâm phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định nêu trên thì còn phải bồi thường một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có sức khỏe bị xâm phạm không quá năm mươi lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.

• Về thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm:

Trong vụ việc tai nạn giao thông nêu trên cũng đã có gây ra hậu quả 01 người chết. Trường hợp này, khi xác định thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm được xác định gồm:

– Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng chăm sóc người bị thiệt hại trước khi chết.

– Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại trong thời gian họ điều trị trước khi chết.

– Chi phí hợp lý cho việc mai táng bao gồm: các khoản tiền mua quan tài, các vật dụng cần thiết cho việc khâm liệm, khăn tang, hương, nến, hoa, thuê xe tang và các khoản chi khác phục vụ cho việc chôn cất hoặc hỏa táng nạn nhân theo thông lệ chung. Không chấp nhận yêu cầu bồi thường chi phí cúng tế, lễ bái, ăn uống, xây mộ, bốc mộ…

– Khoản tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng trước khi chết. Trong đó, chỉ xem xét khoản tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng, nếu trước khi tính mạng bị xâm phạm người bị thiệt hại thực tế đang thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng. Những người đang được người bị thiệt hại cấp dưỡng được bồi thường khoản tiền cấp dưỡng, tương ứng đó. Đối với những người mà người bị thiệt hại đang thực hiện nghĩa vụ nuôi dưỡng nhưng sau khi người bị thiệt hại bị xâm phạm tính mạng, thì những người này được bồi thường khoản tiền cấp dưỡng hợp lý phù hợp với thu nhập và khả năng thực tế của người phải bồi thường, nhu cầu thiết yếu của người được bồi thường. Thời điểm cấp dưỡng được xác định kể từ thời điểm tính mạng bị xâm phạm.

– Ngoài việc bồi thường những thiệt hại nêu trên, người chịu trách nhiệm bồi thường trong trường hợp tính mạng của người khác bị xâm phạm còn phải bồi thường một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần cho những người thân thích thuộc hàng thừa kế thứ nhất của người bị thiệt hại, nếu không có những người này thì người mà người bị thiệt hại đã trực tiếp nuôi dưỡng, người đã trực tiếp nuôi dưỡng người bị thiệt hại được hưởng khoản tiền này. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì mức tối đa cho một người có tính mạng bị xâm phạm không quá một trăm lần mức lương cơ sở do Nhà nước quy định.

• Về thiệt hại do tài sản bị xâm phạm:

Ngoài ra, trường hợp vụ việc tài sản này phát sinh thiệt hại về tài sản thì người có trách nhiệm bồi thường sẽ còn phải bồi thường tài sản bị mất, bị hủy hoại hoặc bị hư hỏng; lợi ích gắn liền với việc sử dụng, khai thác tài sản bị mất, bị hủy hoại này, và các chi phí để sửa chữa, khắc phục thiệt hại.

Trên cơ sở phân tích nêu trên, khi qua quá trình điều tra, xác định bố bạn cũng có lỗi trong vụ việc tai nạn giao thông này, với tỷ lệ lỗi là 50:50 thì trường hợp này, bố của bạn và bên bị thiệt hại có thể tự mình thỏa thuận về mức độ bồi thường, hình thức bồi thường. Trường hợp, hai bên không thỏa thuận được thì do cả hai bên đều có lỗi nên bố của bạn chỉ phải chịu trách nhiệm bồi thường trong phạm vi lỗi mà bố của bạn gây ra trên cơ sở xác định thiệt hại được phân tích ở trên. Phần thiệt hại thuộc về phạm vi lỗi của bên bị thiệt hại gây ra thì bố bạn sẽ không phải bồi thường.

Việc có đền bù thỏa đáng hay không phụ thuộc vào ý chí tự nguyện của các bên, và nó không phải là căn cứ để khấu trừ, hay kê biên tài sản là đất đai của bố bạn. Việc kê biên tài sản đất đai của bố bạn chỉ được xác định khi đã có bản án có hiệu lực của Tòa án xác định về nghĩa vụ bồi thường của bố bạn và bố của bạn không tự nguyện thi hành bản án, và bên bị thiệt hại có yêu cầu thi hành án. Do vậy, khi vụ việc chưa được giải quyết, chưa có bản án có hiệu lực của Tòa án yêu cầu về việc thực hiện về nghĩa vụ bồi thường thì cũng không phát sinh việc kê biên, xử lý đối với tài sản.

Như vậy, trên cơ sở phân tích ở trên, bố của bạn đã có hành vi vi phạm quy định về an toàn giao thông nên bố của bạn sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 260 Bộ luật hình sự năm 2015, được sửa đổi bởi Khoản 72 Điều 1 Luật sửa đổi, bổ sung một số Điều của Bộ luật Hình sự 2015. Mức án của bố bạn sẽ do Tòa án xác định cụ thể dựa trên cơ sở xem xét tính chất, mức độ phạm tội, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ trách nhiệm hình phạt của bố bạn. Đồng thời, bố bạn sẽ phải có trách nhiệm bồi thường thiệt hại đối với thiệt hại do mình gây ra. Hai bên có thể tự thỏa thuận về việc bồi thường, nếu không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ xác định dựa trên quy định của pháp luật. Bạn cần căn cứ vào tình trạng thực tế để xác định cụ thể.