Bồi thường thiệt hại khi vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết

Quy định về bồi thường thiệt hại khi vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết. Tình thế cấp thiết là gì? Bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng năm 2017.

Hiện nay, trên thực tế cũng như trong các vụ việc xét xử khi có thiệt hại xảy ra thì tình thế cấp thiết là trường hợp có thể không phải chịu trách nhiệm hình sự, trách nhiệm dân sự cũng như không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi thiệt hại xảy ra. Tuy nhiên, hai trường hợp có những điểm khác nhau nhất định. Vì vậy, tình thế cấp thiết là gì, thiệt hại xảy ra vượt tình thế ai sẽ người bồi thường?

Căn cứ pháp lý: 

Điều 595 Bộ luật dân sự 2015

1. Khái niệm tình thế cấp thiết

Theo quy định của pháp luật thì tình thế cấp thiết là tình thế của người vì muốn tránh một nguy cơ đang thực tế đe dọa trực tiếp lợi ích công cộng, quyền, lợi ích hợp pháp của mình hoặc của người khác mà không còn cách nào khác là phải có hành động gây một thiệt hại nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn chặn.

Trong tình thế cấp thiết, chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản không được cản trở người khác dùng tài sản của mình hoặc cản trở người khác gây thiệt hại đối với tài sản đó để ngăn chặn, làm giảm mối nguy hiểm hoặc thiệt hại lớn hơn có nguy cơ xảy ra. Gây thiệt hại trong tình thế cấp thiết không phải là hành vi xâm phạm quyền sở hữu, quyền khác đối với tài sản. Chủ sở hữu, chủ thể có quyền khác đối với tài sản bị thiệt hại trong tình thế cấp thiết được bồi thường thiệt hại.

2. Bồi thường thiệt hại trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết

Trên thực tế thì hành vi gây thiệt hại được coi là không vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết khi đáp ứng các điều kiện sau đây:

+ Hành vi đó được thực hiện trong khi đang có một nguy  cơ thực tế đe dọa tới quyền, lợi ích chính đáng của một chủ thể nhất định.

+ Việc gây thiệt hại là biện pháp cuối cùng.

+ Thiệt hại xảy ra nhỏ hơn thiệt hại cần ngăn ngừa.

Người gây thiệt hại khi có đủ ba điều kiện trên được coi là gây thệt hại trong tình thế cấp thiết nên không phải bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, nếu việc gây ra thiệt hại của họ lại thiếu một trong ba yêu cầu nói trên sẽ bị coi là vượt quá yêu cầu nói trên sẽ bị coi là vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết. Vì vậy, họ phải bồi thường thiệt hại xảy ra.

“Trường hợp thiệt hại xảy ra do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết thì người gây thiệt hại phải bồi thường phần thiệt hại xảy ra do vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết cho người bị thiệt hại.

Người đã gây ra tình thế cấp thiết dẫn đến thiệt hại xảy ra thì phải bồi thường cho người bị thiệt hại”.

Do đó, theo quy định của pháp luật bị thiệt hại xảy ra trong tình thế cấp thiết thì người gây ra thiệt hại không phải bồi thường. Người đã gây ra tình thế cấp thiết phải bồi thường thiệt hại

+ Gây thiệt hại trong trong tình tiết cấp thiết là sự nguy hiểm do thiên tai trong tình thế cấp thiết là việc làm không trái pháp luật và không có lỗi.

+ Thiệt hại trong tình thế cấp thiết là thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe, tài sản và trong trường hợp đặc biệt là quyền tự do của công dân.

+ Mục đích bảo vệ lợi ích nhà nước, tập thể hoặc lợi ích chính đáng của công dân là dấu hiệu bắt buộc của tình thế cấp thiết có thể kết hợp với đạo đức xã hội.

Trong tình thế cấp thiết thì đối tượng bị hành vi khắc phục tình trạng nguy hiểm thiệt hại là một lợi ích. Vì bảo vệ lợi ích  lớn hơn đang có nguy cơ bị thiệt hại mà người khắc phục tình trạng nguy hiểm phải gây ra thiệt hại cho một lợi ích nhỏ hơn. Tuy nhiên pháp luật không cho phép gây thiệt hại đến tính mạng, sức khỏe của người khác để khắc phục tình trạng nguy hiểm trong tình thế cấp thiết.

Nguồn nguy hiểm dẫn đến tình thế cấp thiết là sự nguy hiểm do thiên tai, do súc vật, do sự cố kỹ thuật gây ra, hoặc sự nguy hiểm có thể do hành vi của con người gây ra.

Như vậy, việc xác định chính xác hành động của người gây thiệt hại là thuộc trường hợp tình tiết cấp thiết có vai trò vô cùng quan trọng việc áp dụng và thực thi pháp luật đồng thời có thể truy cứu trách nhiệm cho chủ thể đúng người, đúng tội, đảm bảo sự công bằng cho xã hội.