Chia di sản thừa kế khi không có di chúc

Chia di sản thừa kế khi không có di chúc. Bố mẹ mất để lại di sản cách phân chia di sản thừa kế như thế nào?

Tóm tắt câu hỏi:

Xin luật sư. Ngày trước cha tôi có để lại cho 3 anh em trai tôi 9 công đất ruộng và 4 công đất vườn. Anh Hai tôi chia cho 3 anh em mỗi người 3 công đất ruộng, còn đất vườn anh tôi lấy hết, nhưng không có làm biên bản hay tách bằng khoán đất (lúc đó chưa có bằng khoán đất). Lúc đó tôi thấy gia đình anh tôi đông đông cháu nên nói với anh tôi " 3 công đất của em anh lấy làm để nuôi cháu, em chưa cần sử dụng khi nào cần em lấy". Này tôi bệnh nên đến nhà anh tôi nói tôi nói tôi muốn lấy lại đất để bán lấy tiền trị bệnh, còn anh có muốn sử dụng thì em bán lại cho. Anh tôi nói đất đó là của anh tôi và không có chia cho ai hết. Xin hỏi luật sư tôi có thể lấy lại đất được không? Mấy chị em còn lại của tôi sẽ đứng ra làm chứng đất đó là của tôi. Xin nhờ luật sư giúp đỡ. Xin cảm ơn!

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật thừa kế – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1.Cơ sở pháp lý:

Bộ luật dân sự 2015

2.Luật sư tư vấn:

Theo quy định tại bộ luật dân sự, thừa kế là việc chuyển dịch tài sản của người đã chết cho người còn sống, tài sản để lại được gọi là di sản thừa kế. Việc chia di sản thừa kế có thể chia theo di chúc nếu người chết để lại di chúc, nếu không để lại di chúc thì di sản thừa kế sẽ được chia theo quy định của pháp luật.

Theo thông tin mà bạn cung cấp thì hiện nay bố mẹ bạn để lại cho 3 anh em bạn 9 công đất ruộng và 4 công đất vườn. Do bố mẹ bạn không để lại di chúc nên theo  Điều 650 Bộ luật dân sự 2015 quy định những trường hợp thừa kế theo pháp luật bao gồm:

“1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:

a) Không có di chúc;

b) Di chúc không hợp pháp;

c) Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;

d) Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.

2.Thừa kế theo pháp luật cũng được áp dụng đối với các phần di sản sau đây:

a) Phần di sản không được định đoạt trong di chúc;

b) Phần di sản có liên quan đến phần của di chúc không có hiệu lực pháp luật;

c) Phần di sản có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.”

Bên cạnh đó Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 quy định về những người có quyền thừa kế khi không có di chúc như sau:

“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật

1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản”

Theo thông tin mà bạn cung cấp thì bố mẹ bạn có 3 người con thuộc hàng thừa kế thứ nhất nên được hưởng di sản mà bố mẹ để lại và mỗi người con sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau. Tuy nhiên do các bạn đã tiến hành thỏa thuận phân chia di sản với nhau. Nhưng hiện tại anh trai của bạn đang quản lý phần di sản này và không có ý định chia cho bạn. Theo đó, nếu bạn muốn lấy lại phần đất này thì bạn phải xuất trình văn bản thỏa thuận giữa 3 anh em để khởi kiện yêu cầu trả lại đất. Nếu như giữa các bạn không có văn bản thỏa thuận thì bạn có quyền làm đơn khởi kiện để yêu cầu phân chia di sản thừa kế theo pháp luật để cơ quan chức năng tổng hợp các phần di sản của bố mẹ để chia lại cho những người ở hàng thừa kế. Do đó, anh của bạn chỉ có quyền quản lý không có quyền sở hữu. Như vậy, việc người này tự ý  chiếm dụng , sử dụng phần đất này là không đúng với quy định của pháp luật. Do đó để bảo vệ quyền lợi cho mình, bạn cần làm hồ sơ khởi kiện yêu cầu chia di sản thừa kế của bố mẹ để lại:

Về thủ tục khai nhận di sản thừa kế bạn cần chuẩn bị các hồ sơ sau:

– Đơn yêu cầu chia di sản thừa kế;

– Phiếu yêu cầu công chứng + tờ khai về thừa kế

– Giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất ở

– Chứng tử của người chết để lại di sản

– Giấy tờ chứng minh quan hệ huyết thống của những người thừa kế với người để

lại di sản.

– Giấy chứng minh nhân dân, hộ khẩu của những người thừa kế

Như vậy nếu như những người ở hàng thừa kế không thỏa thuận được về việc phân chia di sản thừa kế thì có thể tiến hành khởi kiện ra Tòa án để giải quyết theo quy định của pháp luật để đảm bảo quyền lợi của bạn.