Chồng có hành vi bạo lực gia đình vợ có quyền đơn phương ly hôn không?

Chồng có hành vi bạo lực gia đình vợ có quyền đơn phương ly hôn không? Bạo lực gia đình chồng có quyền giành quyền nuôi con không?

Tóm tắt câu hỏi:

Gia đình em là người kinh doanh những vào năm 2008, bố em chơi cờ bạc gia đình sa sút nợ nần trồng chất. Bố còn có những hành vi đánh đập mẹ con em liên tiếp và nhiều năm liền. Và cấm bọn em không được đi học và lấy lí do là bố (46 tuổi) già rồi k có đủ sức làm nữa....và bố vu khống cho mẹ đi ngoại tình ( không có chứng cứ) . Bố lấy lí do để bạo lực. Bây giờ mẹ đã quyết tâm ly hôn. Nhưng bố em không đồng ý. Vậy mẹ em phải làm gì để thoát khỏi bố em. Và bọn em không phải nhìn những cảnh bạo lực nữa ạ. Em rất mong được sự tư vấn ak

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật hôn nhân – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý:

Luật hôn nhân và gia đình năm 2014.

Luật phòng, chống bạo lực gia đình năm 2007

2. Nội dung tư vấn:

Hiện nay, tình trạng ly hôn giữa các cặp vợ chồng diễn ra ngày càng nhiều, mà xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có lý do vì nợ nần chồng chất, vì ngoại tình, hoặc từ bạo lực gia đình… Trường hợp của gia đình bạn cũng là một trường hợp như vậy. Để giải quyết vấn đề này, cần xem xét các phương diện sau:

Trước hết, ly hôn, theo quy định tại khoản 14 Điều 3 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án.

Về vấn đề ly hôn, tại Điều 51 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 có quy định:

“Điều 51. Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn

1. Vợ, chồng hoặc cả hai người có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn.

2. Cha, mẹ, người thân thích khác có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết ly hôn khi một bên vợ, chồng do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình, đồng thời là nạn nhân của bạo lực gia đình do chồng, vợ của họ gây ra làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của họ.

3. Chồng không có quyền yêu cầu ly hôn trong trường hợp vợ đang có thai, sinh con hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi.”

Căn cứ theo quy định tại Điều 51 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 được trích dẫn ở trên thì cả hai vợ chồng hoặc vợ hoặc chồng đều có quyền yêu cầu ly hôn để chấm dứt quan hệ hôn nhân. Việc ly hôn có thể được thực hiện theo 02 hình thức: ly hôn đơn phương hoặc thuận tình ly hôn. Trong đó:

– Thuận tình ly hôn, theo quy định tại Điều 55 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, được xác định là hình thức ly hôn trong đó cả vợ và chồng cùng yêu cầu ly hôn, cùng đồng thuận, thống nhất ký vào đơn ly hôn. Trường hợp này, khi vợ chồng cùng có yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận được về việc phân chia tài sản, việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục con thì Tòa án sẽ công nhận việc thuận tình ly hôn. Trường hợp hai vợ chồng không thể thỏa thuận được với nhau về vấn đề tài sản và nuôi con hoặc có thỏa thuận nhưng không đảm bảo được quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án sẽ đưa vụ việc ly hôn này ra để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.

– Đơn phương ly hôn, hay còn gọi là ly hôn theo yêu cầu của một bên, là trường hợp ly hôn khi vợ chồng không thể thỏa thuận được với nhau về vấn đề ly hôn, không đồng thuận, thống nhất ký vào đơn ly hôn. Hình thức ly hôn này được quy định tại Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, cụ thể:

“Điều 56. Ly hôn theo yêu cầu của một bên

1. Khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.

2. Trong trường hợp vợ hoặc chồng của người bị Tòa án tuyên bố mất tích yêu cầu ly hôn thì Tòa án giải quyết cho ly hôn.

3. Trong trường hợp có yêu cầu ly hôn theo quy định tại khoản 2 Điều 51 của Luật này thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc chồng, vợ có hành vi bạo lực gia đình làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng, sức khỏe, tinh thần của người kia.”

Trên cơ sở phân tích ở trên, có thể thấy, trong trường hợp của gia đình bạn, khi mẹ của bạn muốn ly hôn mà bố của bạn không đồng ý ly hôn thì mẹ của bạn vẫn có quyền ly hôn theo hình thức đơn phương ly hôn. Trường hợp này, khi mẹ bạn làm đơn yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại Tòa án không thành thì Tòa án chỉ giải quyết việc ly hôn của mẹ bạn nếu có đầy đủ chứng cứ chứng minh căn cứ ly hôn là vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình, hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích hôn nhân không đạt được. Trong đó:

• Hành vi bạo lực gia đình: 

Căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 1, Điều 2 Luật Phòng, chống bạo lực gia đình năm 2007, hành vi bạo lực gia đình được xác định là hành vi cố ý của thành viên trong gia đình gây tổn hại hoặc có khả năng gây tổn hại về tinh thần, thể chất, kinh tế đối với các thành viên khác trong gia đình, thường được thể hiện ở các hành vi đánh đập, hành hạ, ngược đãi, xâm phạm đến sức khỏe của thành viên khác của gia đình; lăng mạ, xúc phạm danh dự nhân phẩm; cô lập, xua đuổi, buộc thành viên gia đình ra khỏi chỗ ở một cách bất hợp pháp; chiếm đoạt, hủy hoại tài sản riêng của thành viên khác trong gia đình hoặc tài sản chung của gia đình…

• Hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng:

Căn cứ theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 (từ Điều 17 đến Điều 23) thì vợ, chồng có quyền bình đẳng với nhau, được tôn trọng về danh dự, nhân phẩm, uy tín, được quyền tự do tín ngưỡng, được học tập, được làm việc và phải có nghĩa vụ tôn trọng, thương yêu, chung thủy, quan tâm, chăm sóc, giúp đỡ lẫn nhau, cùng nhau chia sẻ. Do vậy, trên cơ sở này, có thể xác định hành vi vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ của vợ, chồng thường được thể hiện ở các hành vi xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của vợ, chồng; hành vi ngoại tình hay ngăn cản việc học tập, làm việc của vợ, chồng…

Xem xét trong trường hợp của bạn, bố của bạn chơi cờ bạc, dẫn đến việc gia đình bạn thiếu nợ chồng chất. Bố của bạn còn thường xuyên đánh đập mẹ con bạn liên tiếp nhiều năm liền, đồng thời lấy lý do bản thân đã già (46 tuổi), không đủ sức đi làm nữa để ngăn cản không cho các con – là bạn được tiếp tục đi học. Đồng thời, dù không có chứng cứ, nhưng vẫn vu khống cho mẹ bạn ngoại tình, làm căn cứ để đánh đập, hành hạ mẹ của bạn. 

Có thể thấy, trong trường hợp của gia đình bạn, bố của bạn đang có những hành vi được xác định là bạo lực gia đình theo quy định tại khoản 2 Điều 1, Điều 2 Luật phòng, chống bạo lực gia đình năm 2007 được phân tích ở trên, đồng thời, bố của bạn cũng đang vi phạm nghĩa vụ tôn trọng, chăm sóc, yêu thương đối với vợ của mình. Hành vi này đã dẫn đến cuộc sống của gia đình bạn rơi vào khủng hoảng trầm trọng, căng thẳng kéo dài, cuộc sống hôn nhân không hạnh phúc, vượt quá sức chịu đựng của mẹ và bạn. Trường hợp này, khi mẹ của bạn muốn chấm dứt quan hệ hôn nhân mà bố của bạn không đồng ý thì căn cứ theo quy định tại Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014, mẹ của bạn có thể ly hôn theo hình thức đơn phương ly hôn. Trường hợp này, Tòa án sẽ giải quyết vụ việc ly hôn của bạn nếu sau quá trình hòa giải không thành tại Tòa án và mẹ của bạn phải cung cấp các chứng cứ, chứng minh căn cứ ly hôn được xác định tại Điều 56 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 được trích dẫn ở trên.

Như vậy, khi mẹ bạn muốn ly hôn để chấm dứt cuộc sống hôn nhân khủng hoảng mà bố của bạn không đồng ý thì mẹ của bạn vẫn có quyền đơn phương ly hôn. Để đảm bảo Tòa án sẽ giải quyết việc ly hôn của mẹ bạn sau quá trình hòa giải không thành thì mẹ của bạn cần phải cung cấp các bằng chứng, chứng cứ để chứng minh căn cứ ly hôn về hành vi bạo lực gia đình của mẹ bạn. Đồng thời, trong thời gian chưa giải quyết ly hôn mà bố bạn vẫn tiếp tục đánh đập, sử dụng bạo lực với mẹ bạn và các bạn thì để đảm bảo quyền và lợi ích của mình thì bạn hoặc mẹ bạn nên làm đơn trình báo lên cơ quan công an để kịp thời can thiệp giải quyết.