Công ty nợ tiền BHXH, người lao động có chốt được sổ bảo hiểm không?

Công ty nợ tiền BHXH, người lao động có chốt được sổ bảo hiểm không? Công ty cũ nợ bảo hiểm đi làm công ty mới tham gia bảo hiểm không chốt sổ bảo hiểm được.

Tóm tắt câu hỏi:

Tôi công tác tại công ty A, tôi xin nghỉ việc để chuyển công tác sang công ty B. Công ty A làm thủ tục chốt sổ cho tôi nhưng bảo hiểm không đồng ý chốt sổ vì công ty A vẫn đang nợ bảo hiểm với nhiều lao động khác bắt công ty A phải thanh toán hết khoản nợ của tất cả lao động khác mới chốt sổ cho tôi. Như vậy bảo hiểm có đúng không? Công ty A đóng hết tiền thiếu bảo hiểm của tôi để chốt sổ cho tôi có được không hay phải đóng hết khoản nợ của cả công ty thì mới được chốt sổ cho tôi? 2. Trong quá trình đấy tôi vẫn chưa được chốt sổ bảo hiểm, tôi có đi làm tại công ty B,và tiếp tục đóng bảo hiểm vào số sổ của tôi. Sau một thời gian tôi lại nghỉ việc tại công ty B và yêu cầu công ty B chốt sổ cho tôi họ lại nói công ty A phải chốt trước cầm sổ xuống họ mới chốt cho được. như vậy nếu tôi đi làm tại công ty C và đóng bảo hiểm tiếp. Vậy nếu công ty A vẫn chưa chốt được cho tôi thì các công ty khác không chốt được thế vĩnh viễn tôi không được lấy bảo hiểm hay sao? Xin công ty luật tư vấn cho tôi. Thanks!

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật bảo hiểm xã hội – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý:

Bộ luật lao động năm 2012

Quyết định 595/QĐ-BHXH

Công văn 1746/BHXH-QLT

2. Nội dung tư vấn:

Hiện nay, việc nhiều doanh nghiệp nợ tiền đóng bảo hiểm xã hội đã dẫn đến việc khó khăn trong việc xác nhận sổ Bảo hiểm xã hội (chốt sổ bảo hiểm xã hội), làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích của người lao động khi muốn chấm dứt hợp đồng lao động, chuyển đơn vị công tác, chuyển nơi làm việc. Do vậy, việc chốt sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động khi công ty nợ tiền bảo hiểm xã hội là một trong những vấn đề mà người lao động quan tâm, trong đó có bạn. Để giải quyết vấn đề này của bạn, cần xem xét các phương diện sau:

Thứ nhất, về việc chốt sổ bảo hiểm xã hội cho bạn khi công ty đang nợ tiền bảo hiểm xã hội.

Theo thông tin bạn cung cấp, bạn đã nghỉ việc ở công ty A để chuyển sang công tác tại công ty B. Tuy nhiên, hiện nay công ty A vẫn chưa thực hiện được thủ tục chốt sổ (tức là xác nhận Sổ bảo hiểm xã hội) do còn nợ tiền bảo hiểm xã hội. Về vấn đề này, căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 47 Bộ luật lao động năm 2012 thì:

“Điều 47. Trách nhiệm của người sử dụng lao động khi chấm dứt hợp đồng lao động

1. Ít nhất 15 ngày trước ngày hợp đồng lao động xác định thời hạn hết hạn, người sử dụng lao động phải thông báo bằng văn bản cho người lao động biết thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động.

2. Trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên; trường hợp đặc biệt, có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày.

3. Người sử dụng lao động có trách nhiệm hoàn thành thủ tục xác nhận và trả lại sổ bảo hiểm xã hội và những giấy tờ khác mà người sử dụng lao động đã giữ lại của người lao động.

4. Trong trường hợp doanh nghiệp, hợp tác xã bị chấm dứt hoạt động, bị giải thể, phá sản thì tiền lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp và các quyền lợi khác của người lao động theo thỏa ước lao động tập thể và hợp đồng lao động đã ký kết được ưu tiên thanh toán.”

Căn cứ theo quy định tại khoản 3 Điều 47 Bộ luật lao động năm 2012 được trích dẫn ở trên thì khi người lao động – ở đây là bạn chấm dứt hợp đồng lao động (nghỉ việc) thì người sử dụng lao động – công ty A phải có trách nhiệm và nghĩa vụ chốt sổ, tức là xác nhận quá trình tham gia bảo hiểm xã hội và trả lại sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động, đảm bảo cho người lao động được hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội hoặc tham gia đóng tiếp bảo hiểm xã hội khi chuyển nơi làm việc, chấm dứt hợp đồng lao động.

Đồng thời, tại mục 3.2 khoản 3 Điều 46 Quyết định 595/QĐ-BHXH cũng có quy định:

“Điều 46. Cấp và quản lý sổ BHXH

…

3. Ghi, xác nhận thời gian đóng BHXH, BHTN, BHTNLĐ, BNN trong sổ BHXH

…

3.2. Đối với đơn vị nợ tiền đóng BHXH, BHTN, BHTNLĐ, BNN, nếu người lao động đủ điều kiện hưởng BHXH hoặc chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc thì đơn vị có trách nhiệm đóng đủ BHXH, BHTN, BHTNLĐ, BNN, bao gồm cả tiền lãi chậm đóng theo quy định, cơ quan BHXH xác nhận sổ BHXH để kịp thời giải quyết chế độ BHXH, BHTN cho người lao động.

Trường hợp đơn vị chưa đóng đủ thì xác nhận sổ BHXH đến thời điểm đã đóng BHXH, BHTN, BHTNLĐ, BNN. Sau khi thu hồi được số tiền đơn vị còn nợ thì xác nhận bổ sung trên sổ BHXH.

…”.

Căn cứ theo quy định tại điểm 3.2, khoản 3 Điều 46 Quyết định 595/QĐ-BHXH được trích dẫn ở trên, trường hợp doanh nghiệp nợ tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp thì cơ quan bảo hiểm vẫn tạo điều kiện để doanh nghiệp được đóng riêng cho những trường hợp dừng đóng tại đơn vị đó để giải quyết quyền lợi khi nghỉ việc cũng như di chuyển trên địa bàn. Theo đó, doanh nghiệp sẽ có trách nhiệm đóng đủ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, bao gồm cả tiền lãi chậm đóng theo quy định của riêng trường hợp người lao động nghỉ việc này để cơ quan bảo hiểm xã hội kịp thời xác nhận sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động (ở đây là bạn). Cho dù doanh nghiệp chưa đóng đủ số tiền bảo hiểm xã hội còn nợ cho bạn thì cơ quan bảo hiểm xã hội vẫn phải xác nhận sổ Bảo hiểm xã hội cho bạn đến thời điểm đã đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp cho bạn. Sau khi thu hồi được số tiền công ty còn nợ thì sẽ xác nhận bổ sung trên sổ Bảo hiểm xã hội cho bạn.

Từ những căn cứ được trích dẫn ở trên, cho dù người sử dụng lao động (công ty A) có đang nợ tiền bảo hiểm xã hội hay không thì người sử dụng lao động vẫn phải thực hiện thủ tục chốt sổ (xác nhận quá trình tham gia bảo hiểm xã hội) cho bạn khi bạn nghỉ việc. Cơ quan bảo hiểm xã hội phải tạo điều kiện để công ty A được đóng riêng tiền nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động bệnh nghề nghiệp cho bạn để thực hiện thủ tục chốt sổ cho bạn, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của bạn. Do vậy, trong trường hợp của bạn, khi cơ quan bảo hiểm xã hội không đồng ý chốt sổ cho công ty A vì công ty đang nợ tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động của nhiều người lao động, và yêu cầu công ty A phải thanh toán hết tất cả các khoản nợ bảo hiểm của tất cả người lao động khác thì mới chốt sổ (xác nhận quá trình tham gia bảo hiểm xã hội) cho bạn. Có thể thấy, hành vi này của cơ quan bảo hiểm xã hội đang gây khó khăn cho việc chốt sổ bảo hiểm xã hội của bạn, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của bạn khi nghỉ việc. Hành vi này của cơ quan bảo hiểm đã vi phạm quy định tại điểm 3.2, khoản 3 Điều 46 Quyết định 595/QĐ-BHXH.

Để giải quyết trường hợp này, bạn có thể tự mình hoặc đề nghị công ty gửi đơn khiếu nại đến chính cơ quan bảo hiểm xã hội – nơi đang thủ tục chốt sổ bảo hiểm xã hội hoặc làm đơn đề nghị, phản ánh hành vi của cơ quan bảo hiểm lên cơ quan quản lý nhà nước về lao động hoặc thanh tra lao động để được can thiệp, giải quyết.

Thứ hai, có thể xác nhận quá trình tham gia bảo hiểm xã hội (chốt sổ bảo hiểm xã hội) khi nghỉ việc ở công ty mới khi công ty cũ chưa chốt sổ bảo hiểm xã hội cho bạn hay không.

Theo thông tin bạn cung cấp, bạn nghỉ việc ở công ty A và chưa được chốt sổ bảo hiểm xã hội do công ty A đang nợ tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp. Sau đó, trong quá trình chưa được chốt sổ bảo hiểm xã hội ở công ty A, bạn đã tiếp tục đi làm ở công ty B, và tiếp tục được đóng bảo hiểm xã hội vào số sổ bảo hiểm xã hội này. Sau một thời gian bạn lại nghỉ việc ở công ty B để đến làm việc tại công ty C. Hiện tại công ty B cũng đang không chốt được sổ bảo hiểm xã hội do công ty A không chốt sổ bảo hiểm xã hội cho bạn. Để xác định trường hợp công ty A không chốt sổ bảo hiểm xã hội thì những công ty còn lại như công ty B, công ty C có thể chốt sổ bảo hiểm được hay không thì xác định như sau:

Căn cứ theo nguyên tắc được quy định tại Công văn 1746/BHXH-QLT ngày 08 tháng 07 năm 2016 của Bảo hiểm xã hội thành phố Hồ Chí Minh thì mỗi người lao động chỉ được cấp một sổ Bảo hiểm xã hội với mã số định danh duy nhất trong toàn bộ quá trình tham gia để theo dõi việc đóng và giải quyết chế độ Bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của pháp luật. Khi người lao động có nhiều sổ thì phải tiến hành gộp dữ liệu về sổ gốc. Khi có yêu cầu cấp sổ mới thì cơ quan bảo hiểm xã hội chỉ cấp số sổ bảo hiểm xã hội mới khi không phát hiện được người lao động có bất kỳ số sổ nào. Trường hợp phát hiện người lao động đã có một số sổ hợp lệ (trừ các số sổ tạm, số sổ không đủ 10 ký tự…) thì ghi nhận tăng mới bảo hiểm xã hội theo số sổ đó.

Xem xét trong trường hợp của bạn, do bạn đã có số sổ bảo hiểm xã hội khi tham gia ở công ty A rồi nên khi bạn làm việc ở công ty B, công ty C sau khi đã nghỉ việc thì những công ty B, công ty C này sẽ phải báo tăng mới và đóng bảo hiểm xã hội cho bạn trên số sổ đó. Trong trường hợp này, khi quá trình tham gia bảo hiểm xã hội của bạn có ghi nhận về việc bạn tham gia ở công ty A, công ty B, công ty C mà trong đó thời gian ở công ty A chưa được chốt, tức là chưa thực hiện thủ tục xác nhận quá trình tham gia bảo hiểm xã hội ở công ty A thì các công ty B, công ty C sau này chưa thực hiện thủ tục chốt sổ, bởi để tránh việc đóng trùng thời gian tham gia bảo hiểm của bạn ở các công ty này. 

Đồng thời tại khoản 2 Mục IV Công văn 1746/BHXH-QLT cũng có quy định:

“IV. Một số lưu ý khi xử lý nghiệp vụ liên quan đến gộp sổ BHXH:

…

2. Trường hợp đơn vị hoặc người lao động nộp hồ sơ gộp và chốt sổ nhưng quá trình tham gia tại đơn vị trước đó chưa được chốt sổ do đơn vị nợ không có khả năng thanh toán, phá sản, giải thể, chủ bỏ trốn… và người lao động có đơn yêu cầu chốt sổ với quá trình đóng BHXH, BHTN tương ứng với thời gian đơn vị đóng đủ thì vẫn thực hiện gộp sổ đồng thời khóa dữ liệu quá trình BHXH, BHTN còn nợ. Khi đơn vị thực hiện nộp đủ tiền thì phục hồi lại thời gian tham gia này và chỉ dùng để giải quyết chế độ cho lần sau không xem xét giải quyết lại các chế độ đã hưởng trước đó.”

Căn cứ theo quy định tại Điều 47 Bộ luật lao động năm 2012, điểm 3.2 khoản 3 Điều 46 Quyết định 595/QĐ-BHXH và quy định tại khoản 2 Mục IV Công văn 1746/BHXH-QLT được trích dẫn ở trên thì để đảm bảo quyền lợi của bạn khi công ty A chưa chốt sổ bảo hiểm xã hội cho bạn thì bạn có thể làm theo hai phương án:

• Thứ nhất, phối hợp với công ty A để làm đơn khiếu nại lên cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc phản ánh sự việc này lên cơ quan quản lý nhà nước về lao động nơi công ty đặt trụ sở để được can thiệp giải quyết, sớm chốt sổ ở công ty A từ đó lần lượt chốt sổ bảo hiểm ở công ty B, rồi công ty C.
• Thứ hai, trong thời gian công ty A chưa chốt sổ bảo hiểm xã hội được do nợ tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp nhưng muốn chốt sổ bảo hiểm xã hội cho thời gian ở công ty B, rồi công ty C thì trường hợp này, bạn có đơn đề nghị tạm khóa quá trình đóng bảo hiểm xã hội tại công ty A nộp cho cơ quan bảo hiểm xã hội nơi công ty B  đóng bảo hiểm xã hội để chốt sổ theo quy định tại khoản 2 Mục IV Công văn 1746/BHXH-QLT được trích dẫn ở trên. Sau khi thu hồi khoản nợ của Công ty A thì cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ chốt sổ bổ sung thời gian đóng bảo hiểm xã hội cho bạn.

Như vậy, cho dù công ty A có đang nợ tiền bảo hiểm xã hội thì công ty vẫn phải có nghĩa vụ chốt sổ bảo hiểm xã hội (xác nhận quá trình tham gia bảo hiểm xã hội) cho người lao động – ở đây là bạn. Trường hợp cơ quan bảo hiểm xã hội không tạo điều kiện cho công ty A chốt sổ bảo hiểm xã hội cho bạn thì bạn và công ty A có thể làm đơn khiếu nại tới cơ quan bảo hiểm hoặc phản ánh sự việc lên cơ quan quản lý nhà nước về lao động để được can thiệp giải quyết. Bạn cũng có thể làm đơn đề nghị ề nghị tạm khóa quá trình đóng bảo hiểm xã hội tại công ty A nộp cho cơ quan bảo hiểm xã hội nơi công ty B, để công ty B chốt sổ bảo hiểm xã hội cho bạn trước. Bạn cần căn cứ vào tình hình cụ thể để xác định.