Điều kiện và thủ tục hưởng bảo hiểm xã hội khi nghỉ việc

Điều kiện và thủ tục hưởng bảo hiểm xã hội khi nghỉ việc. Điều kiện để hưởng chế độ bảo hiểm khi người lao động nghỉ việc?

Tóm tắt câu hỏi:

Chào luật sư. Em muốn hỏi vấn đề sau: Em làm công ty ở Khu công nghiệp Phúc Điền-Hải Dương và em có tham gia đóng bảo hiểm xã hội ở công ty đấy. Bây giờ em nghỉ công ty đó và muốn lấy tiền BHXH thì phải làm thủ tục như thế nào? Làm thủ tục ở đâu? Trong bao lâu thì em được giải quyết? Em xin cảm ơn.

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật bảo hiểm xã hội – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1.Cơ sở pháp lý

Luật việc làm 2013

Nghị định 115/2015/NĐ-CP

Quyết định số 636/QĐ-BHXH

2.Giải quyết vấn đề:

Bảo hiểm xã hội một lần và bảo hiểm thất nghiệp là quyền lợi của người lao động khi tham gia bảo hiểm xã hội, cũng là vấn đề đang được rất nhiều người lao động quan tâm đến. Đặc biệt liên quan về điều kiện, thủ tục, mức hưởng…là những điều người lao động còn ít hiểu biết dẫn tới quyền và lợi ích sau khi nghỉ việc của người lao động không được bảo đảm.

Theo thông tin mà bạn cung cấp thì hiện nay bạn đang chuẩn bị nghỉ việc, theo đó quyền lợi mà bạn có thể được hưởng bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm xã hội một lần nếu như bạn đủ kiều kiện.

Thứ nhất, về điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Căn cứ tại điểm b Khoản 1 Điều 8 Nghị định 115/2015/NĐ-CP quy định như sau:

“Điều 8. Bảo hiểm xã hội một lần

1.Người lao động quy định tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều 2 của Nghị định này mà có yêu cầu thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại các Khoản 1, 2 và 4 Điều 54 của Luật Bảo hiểm xã hội mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội hoặc theo quy định tại Khoản 3 Điều 54 của Luật Bảo hiểm xã hội mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện;

b) Sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội;

c) Ra nước ngoài để định cư;

d) Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế”

Căn cứ vào quy định trên thì người lao động nếu có yêu cầu thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần khi đáp ứng đủ điều kiện là sau một năm nghỉ việc, chưa đủ 20 năm đóng bảo hiểm và không tiếp tục đóng bảo hiểm. Khi đủ điều kiện, bạn nộp hồ sơ đầy đủ theo quy định để được giải quyết chế độ. 

Với trường hợp của bạn, nếu bạn muốn được hưởng BHXH 1 lần bạn cần:

+ Yêu cầu công ty chốt sổ và trả sổ BHXH cho bạn;

+ Trực tiếp hoặc ủy quyền cho người khác nộp hồ sơ rút bảo hiểm xã hội một lần khi đủ điều kiện.

Sau khi đáp ứng đủ điều kiện hưởng bảo hiểm xã hội một lần, bạn chuẩn bị hồ sơ để hưởng bảo hiểm xã hội theo Điều 20 Quyết định 636/2016/QĐ-BHXH, cụ thể:

“1. Sổ BHXH.

2. Đơn theo mẫu số 14-HSB (bản chính).

3. Đối với người ra nước ngoài để định cư có thêm một trong các giấy tờ sau:

3.1 Giấy xác nhận của cơ quan có thẩm quyền về việc thôi quốc tịch Việt Nam;

3.2  Bản dịch tiếng Việt được chứng thực hoặc công chứng của một trong các giấy tờ sau đây:

3.2.1 Hộ chiếu do nước ngoài cấp;

3.2.2 Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài;

3.2.2. Thị thực của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp có xác nhận việc cho phép nhập cảnh với lý do định cư ở nước ngoài;

3.2.3. Giấy tờ xác nhận về việc đang làm thủ tục nhập quốc tịch nước ngoài; giấy tờ xác nhận hoặc thẻ thường trú, cư trú có thời hạn từ 05 năm trở lên của cơ quan nước ngoài có thẩm quyền cấp“.

Như vậy, nếu bạn muốn được giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội một lần; thì bạn cần làm một bộ hồ sơ và gửi cho cơ quan bảo hiểm xã hội cấp quận, huyện; nơi mà bạn có hộ khẩu thường trú hoặc nơi bạn tạm trú; để yêu cầu giải quyết hưởng bảo hiểm một lần. 

Hồ sơ bao gồm:

– Sổ bảo hiểm xã hội.

– Sổ hộ khẩu hoặc sổ tạm trú

Thứ hai, về điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp.Căn cứ theo quy định tại Điều 49 Luật việc làm năm 2013:

“Điều 49. Điều kiện hưởng
Người lao động quy định tại khoản 1 Điều 43 của Luật này đang đóng bảo hiểm thất nghiệp được hưởng trợ cấp thất nghiệp khi có đủ các điều kiện sau đây:
1. Chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc, trừ các trường hợp sau đây:
a) Người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc trái pháp luật;
b) Hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hằng tháng;
2. Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc đối với trường hợp quy định tại điểm a và điểm b khoản 1 Điều 43 của Luật này; đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động đối với trường hợp quy định tại điểm c khoản 1 Điều 43 của Luật này;
3. Đã nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm theo quy định tại khoản 1 Điều 46 của Luật này;
4. Chưa tìm được việc làm sau 15 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp, trừ các trường hợp sau đây:
a) Thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an;
b) Đi học tập có thời hạn từ đủ 12 tháng trở lên;
c) Chấp hành quyết định áp dụng biện pháp đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc;
d) Bị tạm giam; chấp hành hình phạt tù;
đ) Ra nước ngoài định cư; đi lao động ở nước ngoài theo hợp đồng;
e) Chết.”  

Căn cứ theo quy định trên, để hưởng chế độ thất nghiệp người lao động phải có đầy đủ các yếu tố: đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trong thời hạn 24 tháng làm việc, chấm dứt hợp đồng lao động mà chưa có việc làm, đã gửi hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp. Yếu tố chưa có việc làm được xác định: Chưa tham gia ký kết bất kỳ hợp đồng lao động nào dưới bất kỳ hình thức nào, không có thu nhập, không xác lập quan hệ lao động với bất kỳ chủ thể nào và hàng tháng vẫn thông báo về tình trạng không tìm kiếm việc làm cho trung tâm dịch vụ việc làm.

Như vậy, Trong thời hạn 03 tháng, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động thì người lao động phải nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại trung tâm dịch vụ việc làm.Về mức hưởng, thời gian hưởng, thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp căn cứ theo điều 50, Luật việc làm 2013 có quy định như sau:

 “Điều 50. Mức hưởng, thời gian hưởng, thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp:

1. Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hằng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 06 tháng liền kề trước khi thất nghiệp nhưng tối đa không quá 05 lần mức lương cơ sở đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định hoặc không quá 05 lần mức lương tối thiểu vùng theo quy định của Bộ luật lao động đối với người lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định tại thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.

2. Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp, cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 03 tháng trợ cấp thất nghiệp, sau đó, cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 01 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng.

3. Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính từ ngày thứ 16, kể từ ngày nộp đủ hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp theo quy định tại khoản 1 Điều 46 của Luật này”.

Nếu như  bạn đủ điều kiện về hưởng bảo hiểm nêu trên thì bạn hoàn toàn có thể hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Mức hưởng thất nghiệp hàng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm của 06 tháng liền kê trước khi thất nghiệp.

Thời gian hưởng tính theo số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp, cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 03 tháng trợ cấp thất nghiệp, sau đó cứ đóng thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 01 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng.Hồ sơ đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp gồm có:

– Đơn đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp theo mẫu do Bộ trưởng Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội quy định.

– Bản chính hoặc bản sao có chứng thực của một trong các giấy tờ sau đây xác nhận về việc chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc:

+ Hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc đã hết hạn hoặc đã hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động;

+ Quyết định thôi việc;

+ Quyết định sa thải;

+ Quyết định kỷ luật buộc thôi việc;

+ Thông báo hoặc thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.

Như vậy khi bạn chấm dứt hợp đồng với người sử dụng lao động bạn phải chú ý những quyền lợi nêu trên để được đảm bảo quyền lợi của mình về bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm xã hội một lần.