Hỏi đáp điều kiện để di chúc có hiệu lực pháp luật?

Hỏi đáp điều kiện để di chúc có hiệu lực pháp luật? Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc.

Tóm tắt câu hỏi:

Luật sư cho e hỏi: Bố em là con nuôi từ năm 13 tuổi cho gia đình có 5 người con gái. Ông bố nuôi của bố em trước khi mất có viết lại di chúc với nội dung đại loại là để lai cho bố em căn nhà 5 gian bằng gỗ và các vật dụng trong nhà. Trông nom nhà cửa và hoa màu có trách nhiệm đóng thuế với nhà nước đầy đủ. Nuôi dưỡng và chôn cất bà lúc còn sống đến khi chết. Trong bản di chúc có ghi là được sự đồng ý có chữ kí các con gái và vợ ông. Nhưng khi mang ra xã công chứng không có chữ kí các con và vợ (di chúc lập năm 1988). Chính quyền xã vẫn công chứng và xác nhận phía dưới là di chúc được ông em lập và để lại quyền thừa kế cho bố em. Từ ngày đó bà ở với gia đình em đến năm 2017 thì xảy ra mâu thuẫn, bây giờ bà và các con gái đòi chia lại đất đai và cho rằng di chúc ông lập không có chữ kí các con va bợ nên không hợp pháp, mảnh đất có ngôi nhà 5 gian bố mẹ e đã bỏ ngôi nhà cũ và làm nhà cho anh trai em ở từ năm 2012 đến giờ và đất hoa màu và đất rừng bố mẹ em đã canh tác và đóng thuế với nhà nước 30 năm nay không có ai tranh chấp gì trên đất đó. Cho em hỏi là bản di chúc như ông em viết từ măm đó thế có hợp pháp không? Và nếu đúng hay sai thì giải quyết đất đó như thế nào? Và những đất rừng canh tác lâu nam bố mẹ em đóng thuế 30 năm, có phải giờ là quyền sở hữu của bố mẹ em và không phải chia lại xảy ra khi bà em đòi chia lại đất đai.

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật dân sự – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý

– Bộ luật dân sự 1995

2. Giải quyết vấn đề

Di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết.

Di chúc có hiệu lực khi đáp ứng đủ các điều kiện:

– Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe doạ hoặc cưỡng ép;

– Nội dung di chúc không trái pháp luật, đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của pháp luật.

– Di chúc của người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ hoặc người giám hộ đồng ý.

– Di chúc của người bị hạn chế về thể chất hoặc của người không biết chữ phải được người làm chứng lập thành văn bản và có chứng nhận của Công chứng nhà nước hoặc chứng thực của Uỷ ban nhân dân xã, phường, thị trấn.

Vì bạn không nói rõ tại thời điểm bố bạn được tặng cho tài sản, tài sản đấy là tài sản chung của ông bà hay là tài sản riêng nên bạn có thể tham khảo các trường hợp sau:

Trường hợp 1: Tài sản riêng của ông

Tại thời điểm ông bạn để lại di chúc, đây là tài sản riêng của ông, thì phần tài sản này thuộc quyền quyết định riêng của ông mà không cần có sự đồng ý của những người còn lại trong gia đình.

Căn cứ theo quy định tại Điều 672 Bộ luật dân sự 1995:

“Điều 672. Người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung của di chúc

Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật, nếu như di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó, trừ khi họ là những người từ chối hưởng di sản hoặc họ là những người không có quyền hưởng di sản theo quy định tại Điều 645 hoặc khoản 1 Điều 646 của Bộ luật này:

1- Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;”

Nếu đây là tài sản riêng của ông, thì mặc dù ông đã để lại toàn bộ phần tài sản này cho bố bạn nhưng tại thời điểm ông mất, bà bạn vẫn được hường hai phần ba phần của một người thừa kế theo pháp luật. Tức là bà bạn vẫn có quyền với một phần tài sản trong khối tài sản này.

Trường hợp 2: Tài sản chung của vợ chồng hoặc tài sản chung của gia đình

Nếu đây được xác định là tài sản chung, ông bạn chỉ có quyền lập di chúc đối với riêng phần tài sản của ông trong khối tài sản của cả gia đình. Đối với phần tài sản còn lại, ông bạn sẽ không có quyền quyết định. Bà và những người con còn lại của ông có quyền đối với phần tài sản này.