Hỏi đáp nguyên tắc xác định phân chia di sản thừa kế

Hỏi đáp nguyên tắc xác định phân chia di sản thừa kế. Thủ tục phân chia di sản di sản thừa kế.

Tóm tắt câu hỏi:

Gia đình cụ Sang có 3 người con. Người con cả đã chết (năm 2010) và để lại hai người. Con là M và N. Con thứ đã trưởng thành, sức khỏe bình thường và người con út bị liệt từ nhỏ. Trước khi cụ ông kết hôn với cụ bà, cụ ông có sở hữu căn nhà trị giá 300 triệu đồng. Sau thời gian chung sống, hai cụ có thu nhập một khoản tiền 900 triệu đồng được gởi tiết kiệm tại ngân hàng Ngoại thương. Năm 2016, cụ ông mất và di chúc để lại 100 triệu cho đứa con út . Biết cha mẹ cụ Sang đã chết trước cụ. Theo qui định của pháp luật hiện hành, anh (chị) hãy: a) Xác định di sản thừa kế của cụ ông? b) Xác định di sản thừa kế mỗi người thừa kế được hưởng?

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật dân sự – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý

–  Bộ luật dân sự 2015

2. Giải quyết vấn đề

Hiện nay, tình trạng tranh chấp thừa kế diễn ra khá phổ biến nhất là đối với tài sản có giá trị lớn, các đồng thừa kế không tự thỏa thuận khi xảy ra tranh chấp thì sẽ giải quyết như thế nào để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của mình theo quy định của pháp luật.

Theo thông tin bạn cung cấp thì cụ sang mất có để lại di chúc cho người cháu út con của con trai cả là 100 triệu nên căn cứ theo quy định của Bộ luật dân sự 2015 thì di chúc là sự thể hiện ý chí của cá nhân đối với  tài sản riêng của mình và phần tài sản của mình trong tài sản chung với người khác nhằm chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Và người được hưởng thừa kế theo di chúc khi người chết có di chúc để lại và di chúc đó hợp pháp, những người có tên trong di chúc có đủ điều kiện nhận di sản thừa kế theo di chúc và họ không từ chối nhận di sản đó.

Ngoài ra, phần còn lại thì không để lại di chúc thì sẽ chia theo hàng thừa kế theo pháp luật theo quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015 về người thừa kế pháp luật như sau:

” 1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;

c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.

Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.

Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”

Trường hợp này sẽ chia di sản thừa kế theo pháp luật. Theo quy định của pháp luật hiện nay, hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, con đẻ, của người chết. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau

Để thực hiện phân chia di sản của bố để lại thì những người thuộc hàng thừa có thể họp bàn phân chia hoặc ra văn phòng công chứng để thực hiện thỏa thuận phân chia di sản thừa kế.

a) Trường hợp của cụ sang thì trước khi cụ ông kết hôn với cụ bà, cụ ông có sở hữu căn nhà trị giá 300 triệu đồng. Sau thời gian chung sống, hai cụ có thu nhập một khoản tiền 900 triệu đồng được gửi tiết kiệm tại ngân hàng Ngoại thương thì do khoản tiền 900 triệu là tài sản của hai vợ chồng trong thời kỳ hôn nhân nên khi cụ ông mất thì tài sản này sẽ chia ra hai phần là 900/2= 450 triệu/người. 
Vì vậy, tổng di sản thừa kế của cụ ông là 300+ 450 = 750 triệu đồng.

b) Di sản thừa kế mỗi người thừa kế được hưởng như sau:

Do cụ Sang có 3 người con, người con cả đã chết và để lại hai người con là M và N, và khi cụ Sang mất thì để lại di chúc cho N là 100 triệu.

Theo quy định của pháp luật hiện nay, hàng thừa kế thứ nhất gồm: cụ bà và 3 người con. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.  Do tổng tài sản của cụ Sang là 750 triệu đồng thì cho N là 100 triệu nên còn 650 triệu đồng. Do có 4 người thừa kế nên 650/4=162,5 triệu đồng.

Trong đó M, N mỗi người được một nửa 162,5/2=81,25 triệu đồng/người.

Như vậy, trong trường hợp này, các thành viên trong gia đình tự thỏa thuận với nhau về phần mỗi người được hưởng, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo thỏa thuận của mọi người trong gia đình. Trường hợp không thỏa thuận được, thì các đồng thừa kế có thể làm đơn khởi kiện tới Tòa án để Tòa án tiến hành phân chia tài sản chung gia đình.