Hỏi đáp trường hợp bố bán đất có cần sự đồng ý của các con không?

Hỏi đáp trường hợp bố bán đất có cần sự đồng ý của các con không? Mẹ mất bố có quyền định đoạt tài sản mà không cần ý kiến của các con không?

Tóm tắt câu hỏi:

Tôi muốn luật sư tư vấn cho tôi về thừa kế đất đai. Mẹ tôi là chủ sở hữu bìa đỏ nhà và đất mẹ tôi đã mất tôi còn bố và 2 chị em tôi vừa qua 2 chị em tôi đã sang tên toàn bộ bìa đỏ đứng tên bố tôi. Vì hiện tại ngôi nhà và đất thực tế là của bố tôi và vì chị em tôi đã lập gia đình cả rồi. Tôi muốn hỏi giờ bố tôi mà lấy vợ có đăng kí kết hôn. thì chị em tôi có được thừa kế nữa không. Hoặc nếu bố tôi muốn bán đất thì có cần chữ kí và sự đồng ý của 2 chị em tôi không. Có phải 2 chị em tôi kí cho bố tôi làm bìa đỏ đứng tên bố tôi thì chúng tôi không còn quyền nữa không. Mong luật sư giải đáp những thắc mắc của tôi. Cảm ơn luật sư.

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật dân sự – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý

Bộ luật dân sự 2015

2. Giải quyết vấn đề

Phân chia di sản thừa kế là một thủ tục mà nhiều người quan tâm khi một người thân trong gia đình qua đời. Phải chăng khi một người từ chối hưởng di sản thừa kế mà nhượng lại quyền đó cho một người thừa kế khác thì hoàn toàn mất quyền đối với tài sản đó? Trong khuôn khổ bài viết này, chúng tôi sẽ giải đáp những thắc mắc liên quan tới việc nhượng lại phần quyền đối với di sản thừa kế để bạn có cái nhìn toàn diện nhất về quyền của mình trong trường hợp này.

Như bạn đã đề cập, mẹ bạn là người đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất. Khi mẹ bạn mất đi không để lại di chúc, căn cứ theo quy định tại Điều 650 Bộ luật dân sự thì phần di sản là đất đai mẹ bạn để lại sẽ được phân chia theo pháp luật, là thừa kế theo hàng thừa kế. 

Theo đó, việc phân chia di sản thừa kế theo pháp luật được thực hiện như sau theo Điều 651 Bộ luật dân sự:

“1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:

a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;

2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.”

Như vậy, hàng thừa kế thứ nhất của mẹ bạn bao gồm: Ông bà ngoại, bố bạn và hai chị em bạn. Mỗi người thừa kế có quyền ngang nhau đối với di sản thừa kế mẹ bạn để lại, mỗi người được hưởng phần di sản bằng nhau.

Gia đình bạn đã làm được thủ tục sang tên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất từ tên mẹ bạn sang tên bố bạn thì có thể hiểu được rằng ông bà ngoại bạn đã mất trước khi mẹ bạn qua đời và hai chị em bạn đã tuyên bố từ chối nhận di sản thừa kế do mẹ để lại mà nhượng hết lại cho bố. Trên cơ sở đó, bố bạn là chủ sử dụng duy nhất và hợp pháp đối với phần đất này.

Từ những phân tích trên đây nhận thấy, nếu sau khi sang tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho bố bạn thì nếu bố bạn muốn bán phần đất này cho người khác thì các bạn không có quyền tham gia nữa, tức không cần chữ ký hay sự đồng ý của các bạn thì bố bạn vẫn có thể bán được phần đất này.

Bên cạnh đó, nếu bố bạn lấy vợ và có đăng ký kết hôn thì sẽ đặt ra hai trường hợp: hoặc là bố bạn không ghi tên người vợ đó vào giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất thì đó là tài sản riêng của bố bạn, khi bố bạn mất đi thì toàn bộ mảnh đất được coi là di sản thừa kế bố bạn để lại và phân chia theo pháp luật về thừa kế; Hoặc là bố bạn ghi tên người vợ đó vào giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất thì đó là tài sản chung của hai người, khi bố bạn mất đi thì chỉ có 1/2 mảnh đất được coi là di sản thừa kế bố bạn để lại và phân chia theo quy định của pháp luật.

– Trường hợp bố bạn mất đi và để lại di chúc thì pháp luật sẽ tuân thủ di chúc của bố bạn. Nếu bố bạn để lại di chúc cho chị em bạn toàn bộ mảnh đất thì theo quy định tại Điều 644 Bộ luật dân sự, những người sau vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật:

“1. Những người sau đây vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu di sản được chia theo pháp luật, trong trường hợp họ không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc chỉ cho hưởng phần di sản ít hơn hai phần ba suất đó:

a) Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng;

b) Con thành niên mà không có khả năng lao động.”

Như vậy, nếu bố bạn chỉ để lại phần đất đó cho chị em bạn thì người vợ sau của bố bạn và con chung chưa thành niên hoặc thành niên mà không có khả năng lao động của bố bạn và người đó vẫn được hưởng phần di sản bằng hai phần ba suất của một người thừa kế theo pháp luật.

– Trường hợp bố bạn mất đi không để lại di chúc thì phần di sản bố bạn để lại được phân chia theo pháp luật như quy định tại Điều 650, 651 Bộ luật dân sự 2015, theo đó ông bà nội bạn (nếu còn sống), hai chị em bạn, người vợ sau của bố bạn cũng như con chung của hai người sẽ thuộc hàng thừa kế thứ nhất và được hưởng phần di sản thừa kế ngang nhau.

Như vậy, không hẳn là khi đã nhượng toàn bộ quyền hưởng di sản thừa kế của mẹ sang cho bố thì chị em bạn sẽ mất quyền đối với phần đất này.