Không có khả năng thanh toán khi vay tín chấp có bị khởi kiện không?

Không có khả năng thanh toán khi vay tín chấp có bị khởi kiện không? Mua ti vi trả góp không đóng tiền đúng hạn có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?

Tóm tắt câu hỏi:

Chào luật sư.! Em có 2 hợp đồng bên feceridit & homeceridit, bên homeceridit là em có mua trả góp tivi sony 22 triệu & đã trả trước 7 triệu còn lại 15 triệu em góp trong 6 tháng, và em đã thanh toán được 3 tháng mỗi tháng em đóng 2 triệu 764, tới tháng thứ tứ em trể 60 ngày vì đang thất nghiệp, họ điện thoại cho em nói em không thanh toán hết số tiền trên hợp đồng, họ sẽ gửi giấy về địa phương, và kiện em về tội lạm dụng chiếm đoạt tài sản, & kêu em thuê luật sư ra toà để giải quyết ko thì sẽ ngồi tù, nhưng hợp đồng của em tính đi tính lại cũng còn 5 triệu mấy thôi ạk, vì em bít đây chỉ là hợp đồng dân sự phải ko ạk? Họ nói nếu trong ngày hôm nay em ko đóng họ sẽ kiện luôn hợp đồng của e! Còn bên feceridit e vay 30 triệu trong 36 tháng mỗi tháng đóng 1tr540 và e đã đóng dc 7 tháng, tới tháng thứ 8 em trễ 20 ngày, vì lúc kẹt ko xoay sở được nên mới vay, khi họ tư vấn cho e lãi suất chỉ 1.6% thui nhưng khi ký hợp đồng & nhận tiền thì mới biết lãi suất lên đến 4.5% ạk, em hoang mang quá, nhưng bên nó dt chửi bới, nói chuyện mất dạy cả e và người thân nữa, nt hù doạ các kiểu em cũng chỉ đóng đủ gốc cho chúng nó vì em vay bao nhiêu sẽ trả bấy nhiêu, còn về lãi suất họ ko minh bạch với em nên em ko trả thêm lãi vậy có được ko ạk! Mong luật sư cho e ý kiến ạk.! Cảm ơn luật sư.

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật dân sự – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Cơ sở pháp lý

– Bộ luật dân sự năm 2015

– Bộ luật hình sự năm 2015

– Nghị định số 174/2013/NĐ-CP 

2. Giải quyết vấn đề

Sức tiêu thụ của các sản phẩm điện tử, điện lạnh của người dân Việt Nam trong những năm gần đây ngày càng tăng mạnh. Nhu cầu sử dụng các sản phẩm mới, có giá trị nhưng không phải thanh toán một lần với chi phí quá lớn nên hình thức vay tín chấp để mua sắm các sản phẩm tiêu dùng là nhu cầu tất yếu của người dân. Đây cũng là tiềm năng kinh doanh lớn cho các ngân hàng thương mại, các công ty tài chính. Tuy nhiên, trên thực tế xảy ra không ít trường hợp hợp đồng vay tín chấp xảy ra tranh chấp do người vay mất khả năng thanh toán, mức lãi suất quá cao, các công ty tài chính, ngân hàng thì dùng mọi cách để lấy lại tiền như đe dọa, khởi kiện ra tòa, thậm chí sử dụng cả đối tượng xã hội đen để đòi nợ.

Bạn vay hai hợp đồng tín chấp của hai công ty tài chính, theo quy định tại Điều 345 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về hình thức, nội dung tín chấp như sau:

“Điều 345. Hình thức, nội dung tín chấp

Việc cho vay có bảo đảm bằng tín chấp phải được lập thành văn bản có xác nhận của tổ chức chính trị – xã hội bảo đảm bằng tín chấp về điều kiện, hoàn cảnh của bên vay vốn.

Thỏa thuận bảo đảm bằng tín chấp phải cụ thể về số tiền, mục đích, thời hạn vay, lãi suất, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của người vay, tổ chức tín dụng cho vay và tổ chức chính trị – xã hội bảo đảm bằng tín chấp.”

Theo đó, hợp đồng vay tín chấp phải được thỏa thuận cụ thể về số tiền, mục đích, thời hạn vay, lãi suất, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của người vay. Ngoài ra, về bản chất hợp đồng vay của bạn là hợp đồng vay tài sản nên bạn cần tuân thủ nghĩa vụ của bên vay theo quy định của Bộ luật dân sự 2015 như:

– Phải trả đủ tiền khi đến hạn, đúng phương thức, số lượng đã thỏa thuận

– Trường hợp vay không có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả nợ hoặc trả không đầy đủ thì bên cho vay có quyền yêu cầu trả tiền lãi với mức lãi suất theo quy định trên số tiền chậm trả tương ứng với thời gian chậm trả.

– Trường hợp vay có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả hoặc trả không đầy đủ thì bên vay phải trả lãi như như sau:

+ Lãi trên nợ gốc theo lãi suất thỏa thuận trong hợp đồng tương ứng với thời hạn vay mà đến hạn chưa trả

+ Lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả bằng 150% lãi suất vay theo hợp đồng tương ứng với thời gian chậm trả.

Hơp đồng thứ nhất, thời gian trả của bạn là trong vòng 06 tháng, bạn đã thanh toán được 03 tháng thì thời hạn hợp đồng còn 03 tháng. Bạn chậm trả 60 ngày (2 tháng) là vi phạm quy định về thời hạn thanh toán hàng tháng nhưng chưa hết hạn hợp đồng. Trong trường hợp này, công ty tài chính có quyền phạt bạn về lỗi chậm trả và tính tiền lãi dựa trên số tiền chậm trả đối với bạn. Hết thời hạn hợp đồng, nếu bạn chưa thanh toán hết tiền thì công ty tài chính có quyền khởi kiện bạn ra Tòa để yêu cầu thực hiện nghĩa vụ trả nợ. Việc công ty tài chính nói sẽ tố cáo bạn về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản là không có căn cứ. Vì, căn cứ theo Điều 175 Bộ luật hình sự năm 2015 quy định về Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản như sau:

“Điều 175. Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản

1. Người nào thực hiện một trong những hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 4.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm hoặc tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại hoặc tài sản có giá trị đặc biệt về mặt tinh thần đối với người bị hại, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả;

b) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng các hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản.”

Một người chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản khi có đủ 4 yếu tố cấu thành tội phạm bao gồm:

–  Về chủ thể: Người phạm tội là người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự và đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự. Người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm.

–  Về mặt khách thể: Người phạm tội xâm phạm quan hệ sở hữu được pháp luật bảo vệ

–  Về mặt chủ quan: Người phạm tội thực hiện hành vi với lỗi cố ý nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác

–  Về mặt khách quan: Người phạm tội có hành vi vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng và có ý chiếm đoạt tài sản đó bằng một trong các thủ đoạn như gian dối, bỏ trốn hoặc sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản.

+ Giá trị tài sản chiếm đoạt theo quy định của pháp luật là từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 4.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt hoặc đã bị kết án về tội này…

Trường hợp của bạn là hợp đồng vay tín chấp, bạn không có hành vi bỏ trốn khỏi nơi cư trú, gian dối nhằm chiếm đoạt tài sản thì không thể truy cứu trách nhiệm hình sự. Do đó, công ty tài chính chỉ có thể khởi kiện ra Tòa để đòi nợ.

Hợp đồng thứ hai của bạn cũng tương tự như đã phân tích ở trên, bạn chỉ vi phạm quy định về thời hạn thanh toán định kỳ chứ chưa hết thời hạn của hợp đồng. Ngoài ra, như bạn nói, công ty này có hành vi gọi điện chửi bởi, đe dọa bạn và gia đình bạn là hoàn toàn trái pháp luật. Tùy thuộc theo mức độ vi phạm, công ty này có thể bị xử lý hành chính hoặc xử lý hình sự. 

Theo quy định tại Khoản 3 Điều 66 Nghị định số 174/2013/NĐ-CP quy định về việc xử lý vi phạm về lưu trữ, cho thuê, truyền đưa, cung cấp, truy nhập, thu nhập, xử lý, trao đổi và sử dụng thông tin:

“Điều 66. Vi phạm quy định về lưu trữ, cho thuê, truyền đưa, cung cấp, truy nhập, thu thập, xử lý, trao đổi và sử dụng thông tin

…

3. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:

…

g) Cung cấp, trao đổi, truyền đưa hoặc lưu trữ, sử dụng thông tin số nhằm đe dọa, quấy rối, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác;”

Bạn là người làm hợp đồng vay tín chấp với công ty tài chính thì bạn là người có nghĩa vụ trả nợ. Việc xem xét nghĩa vụ trả nợ của người thân trong gia đình bạn chỉ được đặt ra khi trong hợp đồng có quy định nghĩa vụ liên đới trả nợ. Nếu không quy định thì công ty tài chính không có quyền gọi điện đòi nợ người thân của bạn. Trường hợp này bạn có thể thông báo đến đơn vị kinh doanh dịch vụ viễn thông mà mình sử dụng (Viettel, Vinaphone,Mobifone…) để được hỗ trợ giải quyết.