Mua hàng nhưng cố tình không trả nợ xử lý thế nào?

Mua hàng nhưng cố tình không trả nợ xử lý thế nào? Mua thức ăn gia súc chưa thanh toán tiền mua hàng đã bỏ trốn khỏi địa phương phải làm thế nào?

Tóm tắt câu hỏi:

Kính chào quý công ty! Gia đình tôi có vay tiền ngân hàng để kinh doanh cám gia súc. Việc chăn nuôi gặp khó khăn nên một số người mua hàng nợ của gia đình tôi chây lì không trả nợ và một số người đã bỏ trốn khỏi địa phương. Hiện tại gia đình tôi không làm giấy cho vay nợ mà chỉ ghi sổ nợ. Vậy xin nhờ quý công ty tư vấn giùm để gia đình tôi có thể thu hồi nợ theo quy định pháp luật. Tôi xin cảm ơn rất nhiều!

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật hình sự – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý

Bộ luật dân sự 2015

Bộ luật hình sự 2015 

2. Giải quyết vấn đề

Giữa bạn và những người mua nợ kia đã phát sinh hợp đồng mua bán và do đó sẽ đặt ra trách nhiệm thanh toán của bên kia với số cám gia súc họ đã nhận từ bên bạn.

Căn cứ quy định tại Điều 440 Bộ luật dân sự 2015 về nghĩa vụ trả tiền trong hợp đồng mua bán:

“1. Bên mua có nghĩa vụ thanh toán tiền theo thời hạn, địa điểm và mức tiền được quy định trong hợp đồng.

2. Trường hợp các bên chỉ có thỏa thuận về thời hạn giao tài sản thì thời hạn thanh toán tiền cũng được xác định tương ứng với thời hạn giao tài sản. Nếu các bên không có thỏa thuận về thời hạn giao tài sản và thời hạn thanh toán tiền thì bên mua phải thanh toán tiền tại thời điểm nhận tài sản.

3. Trường hợp bên mua không thực hiện đúng nghĩa vụ trả tiền thì phải trả lãi trên số tiền chậm trả theo quy định tại Điều 357 của Bộ luật này.”

Như vậy, theo những quy định trên đây, nhận thấy nghĩa vụ trả tiền của bên kia phải được thực hiện theo thời hạn, địa điểm, mức tiền hai bên đã thỏa thuận. Việc thỏa thuận này không nhất thiết phải được thể hiện dưới hình thức hợp đồng bằng văn bản. Như bạn đã trình bày, hai bên không có giấy vay nợ nhưng đã có sổ nợ. Nếu sổ nợ có chữ ký của bên kia thì đã ghi nhận về có quan hệ mua bán và khoản tiền chưa thanh toán của các bên, bên kia vẫn có nghĩa vụ thanh toán cho bạn theo ghi nhận tại sổ nợ này. Cùng với đó, nếu trên sổ nợ không có chữ ký của hai bên thì bạn phải ghi âm, ghi hình hoặc có người làm chứng về việc nợ tiền hàng này để làm căn cứ yêu cầu bên kia thanh toán.

Ngoài ra, trường hợp giữa hai bên chỉ thỏa thuận thời gian bạn giao cám gia súc mà không ghi nhận thời gian phải thanh toán tiền thì thời hạn thanh toán tiền cũng được xác định tương ứng với thời hạn giao tài sản. Nếu không có thỏa thuận về thời hạn giao cám gia súc và thời hạn thanh toán tiền thì bên mua phải thanh toán tiền tại thời điểm nhận tài sản.

Nếu những người mua chậm thanh toán tiền hàng thì phải trả lãi tương ứng với số tiền chậm trả. Mức lãi suất sẽ do các bên tự thỏa thuận nhưng không quá 20%/năm của số tiền chậm trả; trường hợp không có thỏa thuận thì mức lãi suất tối đa được áp dụng không quá 10%/năm của số tiền chậm trả.

Tuy nhiên vì mối quan hệ quen biết nên bên bạn cho phép bên mua chậm thanh toán so với thời điểm nhận cám gia súc và đến nay thì những người này có dấu hiệu cố tình hoặc bỏ trốn để không trả nợ và nếu họ vẫn có đủ khả năng chi trả thì có thể đặt ra tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 175 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017:

“1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 4.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm hoặc tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả;”

Như vậy, nếu những người mua hàng này có được tài sản của bạn thông qua hình thức hợp đồng mua bán rồi có hành vi bỏ trốn để chiếm đoạt số tiền mua hàng hoặc đến thời hạn thanh toán tiền theo thỏa thuận của các bên mặc dù có khả năng thanh toán nhưng họ vẫn cố tình không thanh toán thì đối với từng người mua hàng, căn cứ vào số tiền mua hàng họ đã chiếm đoạt thì từng người sẽ phải chịu trách nhiệm với hành vi của mình nếu số tiền từng người chiếm đoạt từ 4.000.000 đồng trở lên. Cụ thể: Căn cứ vào số tiền chiếm đoạt, người nào chiếm đoạt từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm, số tiền chiếm đoạt càng cao thì mức phạt tù áp dụng với họ cũng càng tăng lên.