Mượn xe nhưng không trả xử lý thế nào? Hợp đồng mượn tài sản và trách nhiệm hình sự khi cố tình không trả tài sản đã mượn.
Tóm tắt câu hỏi:
Cho em hỏi nếu giờ em có 1 chiếc xe điện. Sau đó thì có 1 người chú hỏi mượn rồi đến giờ họ nói là người quen của họ mượn đi không thấy về nữa. Em có đề nghị trả xe nhiều lần nhưng họ không hẹn chính xác mà vòng vo. Em có thể đưa ra công an giải quyết và sẽ như thế nào?
Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật dân sự – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.
Luật sư tư vấn:
Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:
1. Cơ sở pháp lý
2. Giải quyết vấn đề
Các tranh chấp hiện nay đều phát sinh dựa trên sự tin tưởng mà không lập hợp đồng cụ thể cùng trách nhiệm của các bên khi vi phạm nội dung hợp đồng như bồi thường như thế nào khi vi phạm và nếu không trả thì hậu quả phải gánh chịu ở đây là gì. Tâm lý của người cho vay, mượn tài sản cho mượn giá trị nhỏ nên không thỏa thuận nhiều dẫn đến sự lợi dụng và ỷ lại của người đi vay khiến cho chủ sở hữu không đòi lại được tài sản của mình. Nhiều khi cũng vì quan niệm “người nhà” mà không ít trường hợp phải nhờ đến kiện tụng hay sự can thiệp của cơ quan công an mới có thể bảo vệ được quyền lợi của mình. Cụ thể với trường hợp của bạn:
Hợp đồng mượn tài sản theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015 là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho mượn giao tài sản cho bên mượn để sử dụng trong một thời hạn mà không phải trả tiền, bên mượn phải trả lại tài sản đó khi hết thời hạn mượn hoặc mục đích mượn đã đạt được. Chú của bạn đã thỏa thuận với bạn để được mượn chiếc xe đạp điện nên hết thời hạn mượn thì chú sẽ phải trả lại cho bạn. Tại khoản 2, 3, 4, 5 Điều 496 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về nghĩa vụ của bên mượn tài sản:
“2. Không được cho người khác mượn lại, nếu không có sự đồng ý của bên cho mượn.
3. Trả lại tài sản mượn đúng thời hạn; nếu không có thỏa thuận về thời hạn trả lại tài sản thì bên mượn phải trả lại tài sản ngay sau khi mục đích mượn đã đạt được.
4. Bồi thường thiệt hại, nếu làm mất, hư hỏng tài sản mượn.
5. Bên mượn tài sản phải chịu rủi ro đối với tài sản mượn trong thời gian chậm trả.”
Theo đó, bên mượn sẽ không được cho người khác mượn lại tài sản đã mượn nếu không được bên cho mượn đồng ý, phải chịu rủi ro đối với tài sản mượn trong thời gian chậm trả và bồi thường thiệt hại nếu làm mất tài sản đã mượn. Bạn cho chú mượn chiếc xe đạp điện này nên chú của bạn không được tự ý cho người khác mượn xe mà bạn không đồng ý và phải bồi thường cho bạn chiếc xe này khi làm mất và theo như thỏa thuận về thời hạn mượn thì chú bạn phải trả lại chiếc xe cho bạn khi đến ngày hẹn trả. Để đòi lại chiếc xe này thì bạn có thể khởi kiện ra Tòa án nhân dân cấp huyện nơi chú của bạn đang cư trú hiện nay. Nếu chú của bạn trốn tránh không trả nhằm mục đích chiếm đoạt chiếc xe thì bạn có thể trình báo ra cơ quan công an về hành vi của chú mình căn cứ theo quy định tại Điều 175 Bộ luật hình sự năm 2015 được sửa đổi bởi Luật sửa đổi Bộ luật hình sự năm 2017 quy định:
“Điều 175. Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 4.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm hoặc tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:
a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả;
b) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản.”
Để cấu thành tội này thì giá trị chiếc xe phải từ 4 triệu đồng trở lên hoặc nếu dưới 4 triệu đồng thì trước đó chú của bạn phải đã bị xử phạt hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc đã bị kết án về tội này hoặc các tội về xâm phạm quyền sở hữu và hành vi thông qua thỏa thuận cho mượn nhưng hiện nay dù có điều kiện trả nhưng lại cố tình không trả hoặc sử dụng vào mục đích bất hợp pháp như không có khả năng trả nhưng cố ý mượn xe mang đi cầm cố để ăn tiêu, mua sắm thì chú ấy có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Do đó, bạn có thể lựa chọn việc trình báo ra cơ quan công an hoặc có thể khởi kiện ra Tòa án nhân dân nơi chú bạn đang cư trú hiện nay vì thời hạn cho mượn xe đã hết và nghĩa vụ của chú là phải trả lại chiếc xe nguyên trạng như lúc đã mượn.
Bạn cũng có thể tham khảo thêm thông tin các dịch vụ tư vấn về luật dân sự của chúng tôi:
- Tư vấn pháp luật dân sự trực tuyến miễn phí qua tổng đài điện thoại
- Luật sư tư vấn pháp luật dân sự trực tuyến qua email, bằng văn bản
- Luật sư tư vấn luật dân sư tại văn phòng và tại nơi khách hàng yêu cầu
- Các dịch vụ Luật sư tư vấn - tranh tụng uy tín khác của Luật Dương Gia!
Trân trọng cám ơn!