Phân chia di sản thừa kế của ông bà nội để lại. Nguyên tắc phân chia di sản thừa kế khi không có di chúc.
Tóm tắt câu hỏi:
Xin chào Luật Sư. Tôi có một số vấn đề trục trặc về đất đai, xin luật sư tư vấn giùm tôi ! Xin trân thành cảm ơn! Vấn đề tôi xin được trình bày như sau: Nhà nội tôi có 4 người con, ông nội mất sớm, bà nội nuôi 4 người con, (hai người con trai, hai người con gái) sinh sống rồi lập nghiệp có mua được một miếng đất, sinh sống và làm ăn. Các cô của tôi thì đi lấy chồng theo nhà chồng nhưng 1 cô thì vẫn có tên trong hộ khẩu nhà, còn mảnh đất của nội sau khi mất để lại cho bố tôi nhưng không làm giấy tờ. Sau này bố tôi cũng mất, mẹ tôi cũng mất chỉ còn mình tôi. Vậy tôi được hưởng miếng đất đó hay không? Cô tôi về tranh chấp đất, khi cô còn tên trong hộ khẩu, và dành phần hơn. Vậy cho tôi hỏi cô tôi được dành phần hơn hay không? Mong luật sư phản hồi sớm giúp tôi để giải quyết! Tôi xin trân thành cảm ơn!
Luật sư tư vấn:
Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:
1. Căn cứ pháp lý:
2. Giải quyết vấn đề:
Theo bạn trình bày, nhà nội bạn có 4 người con, ông nội mất sớm bà nội nuôi 4 người con (hai người con trai, hai người con gái) sinh sống rồi lập nghiệp có mua được một miếng đất. Các cô của bạn thì đi lấy chồng theo nhà chồng nhưng 1 cô thì vẫn có tên trong hộ khẩu nhà, còn mảnh đất của nội sau khi mất để lại cho bố bạn nhưng không làm giấy tờ, sau này bố mẹ bạn cũng mất chỉ còn mình bạn. Vậy bạn được hưởng miếng đất đó hay không khi cô bạn về tranh chấp đất đó?
Trường hợp của gia đình nhà bạn sẽ làm thủ tục thừa kế theo pháp luật khi ông bà nội bạn mất không để lại di chúc. Căn cứ theo Điều 649 và khoản 1 Điều 650 Bộ luật Dân sự năm 2015:
“Điều 649. Thừa kế theo pháp luật
Thừa kế theo pháp luật là thừa kế theo hàng thừa kế, điều kiện và trình tự thừa kế do pháp luật quy định.”
“Điều 650. Những trường hợp thừa kế theo pháp luật
1. Thừa kế theo pháp luật được áp dụng trong trường hợp sau đây:
a) Không có di chúc;
b) Di chúc không hợp pháp;
c) Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế;
d) Những người được chỉ định làm người thừa kế theo di chúc mà không có quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
Do đó, ông bà nội bạn mất không để lại di chúc nên tài sản này thuộc trường hợp thừa kế theo pháp luật. Để chia thừa kế này theo pháp luật căn cứ theo Điều 651 Bộ luật dân sự năm 2015:
“Điều 651. Người thừa kế theo pháp luật
1. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự sau đây:
a) Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
b) Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
c) Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
2. Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
3. Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.”
Theo quy định trên, hàng thừa kế thứ nhất của ông bà nội anh gồm những người sau: 4 người con (hai người con trai, hai người con gái). Lúc này, phần tài sản chung của ông bà được chia đều cho 04 người con của ông bà, cụ thể là miếng đất, có thể chia như sau: định giá tài sản và chia đều phần tài sản cho 04 người, nếu một người lấy mảnh đất này sẽ trả lại phần phí giá trị cho 03 người còn lại hoặc nếu không thỏa thuận được sẽ bán mảnh đất và chia giá trị cho 04 người. Nếu trong số 04 người có người từ chối nhận tài sản thừa kế phải có văn bản từ chối và tài sản lúc này chia cho những người thừa kế ở hàng thừa kế thứ nhất còn lại.
Do bố bạn mất sau khi bà bạn mất nên phần tài sản này của bố bạn được nhận theo cách chia trên, mà bố bạn cũng không để lại di chúc, mẹ bạn cũng mất vì vậy sẽ phân chia theo pháp luật tương tự như cách chia của ông bà nội anh ở trên. Lúc này hàng thừa kế thứ nhất của bố mẹ bạn gồm các con, bạn có thể căn cứ vào đó để xác định mức tài sản mình được hưởng ở trường hợp.
