Quy định của pháp luật về bảo lãnh

Quy định của pháp luật về bảo lãnh. Bảo lãnh dân sự - quyền và trách nhiệm các bên. Điều kiện tiến hành bảo lãnh trong dân sự.

Cơ sở pháp lý:

Bộ luật dân sự 2015;

1. Quy định về bảo lãnh

Bảo lãnh là một trong các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự.

Trong thực tế khi thực hiện một giao dịch dân sự hay thực hiện hợp đồng  nhất là trong lĩnh vực thế chấp thì nghĩa vụ bảo lãnh luôn là nghĩa vụ của bên có nghĩa vụ trả nợ hay chỉ khi nào bên được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ của mình thì bên nhận bảo lãnh mới có quyền yêu cầu bên bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thay. Vậy làm thế nào khi bên được bảo lãnh không thực hiện nghĩa vụ trả nợ? Quyền và nghĩa vụ của các bên là gì? Khi nào thì chấm dứt quan hệ bảo lãnh?

2. Khái niệm bảo lãnh dân sự

Theo quy định của Bộ luật dân sự năm 2015 thì bảo lãnh là việc người thứ ba (sau đây gọi là bên bảo lãnh) cam kết với bên có quyền (sau đây gọi là bên nhận bảo lãnh) sẽ thực hiện nghĩa vụ thay cho bên có nghĩa vụ (sau đây gọi là bên được bảo lãnh), nếu khi đến thời hạn thực hiện nghĩa vụ mà bên được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ.

3. Phạm vi bảo lãnh

Phạm vi của bảo lãnh có thể là một phần hoặc toàn bộ nghĩa vụ dân sự. Nếu không có thỏa thuận gì khác thì người được bảo lãnh phải bảo lãnh cả tiền lãi trên nợ gốc trong phạm vi bảo lãnh cũng như tiền phạt hoặc tiền tiền bồi thường thiệt hại khi bên được bảo lãnh vi phạm nghĩa vụ.

4. Quyền và trách nhiệm của các bên

Để tạo điều kiện cho các bên có thể giao kết hợp đồng dân sự mà vẫn bảo đảm được quyền lợi của bên có quyền khi bên có nghĩa vụ không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình. Pháp luật có quy định về việc cho phép người thứ ba đứng ra cam kết thực hiện nghĩa vụ thay cho người thứ ba với các quyền và nghĩa vụ sau:

– Bên bảo lãnh có quyền yêu cầu bên được bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ đối với mình trong phạm vi nghĩa vụ bảo lãnh đã thực hiện, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.

– Bên nhận bảo lãnh không được yêu cầu bên bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thay cho bên được bảo lãnh khi nghĩa vụ chưa đến hạn.

– Trường hợp bên được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ của mình thì bên nhận bảo lãnh có quyền yêu cầu bên bảo lãnh phải thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận bên bảo lãnh chỉ phải thực hiện nghĩa vụ thay cho bên được bảo lãnh trong trường hợp bên được bảo lãnh không có khả năng thực hiện nghĩa vụ.

– Bên bảo lãnh không phải thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh trong trường hợp bên nhận bảo lãnh có thể bù trừ nghĩa vụ với bên được bảo lãnh.

– Trường hợp bên được bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bên bảo lãnh phải thực hiện nghĩa vụ đó.

– Trường hợp bên bảo lãnh không thực hiện đúng nghĩa vụ bảo lãnh thì bên nhận bảo lãnh có quyền yêu cầu bên bảo lãnh thanh toán giá trị nghĩa vụ vi phạm và bồi thường thiệt hại.

– Bên bảo lãnh được hưởng thù lao nếu bên bảo lãnh và bên được bảo lãnh có thỏa thuận.

5. Thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh

– Trong trường hợp bên được bảo lãnh không thực hiện nghĩa vụ của mình trong thời hạn quy định thì bên bảo lãnh phải thực hiện nghĩa vụ thay thế cho bên được bảo lãnh.

– Khi nhiều người cùng bảo lãnh một nghĩa vụ thì phải liên đới thực hiện việc bảo lãnh, trừ trường hợp có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định bảo lãnh theo các phần độc lập; bên có quyền có thể yêu cầu bất cứ ai trong số những người bảo lãnh liên đới phải thực hiện toàn bộ nghĩa vụ.

– Khi một người trong số những người bảo lãnh liên đới đã thực hiện toàn bộ nghĩa vụ thay cho bên được bảo lãnh thì – có quyền yêu cầu những người bảo lãnh còn lại phải thực hiện phần nghĩa vụ của họ đối với mình.

– Khi bên bảo lãnh đã hoàn thành nghĩa vụ thì có quyền yêu cầu bên được bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ đối với mình trong phạm vi bảo lãnh, nếu các bên không có thỏa thuận khác .

– Trong trường hợp đã hết hạn thực hiện nghĩa vụ thay cho bên được bảo lãnh mà bên bảo lãnh không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nghĩa vụ thì bên bảo lãnh phải đưa tài sản thuộc sở hữu của mình để thanh toán cho bên nhận bảo lãnh.

6. Các trường hợp chấm dứt bảo lãnh

Bảo lãnh chấm dứt trong trường hợp sau đây:

Nghĩa vụ được bảo lãnh chấm dứt khi mục đích sử dụng các biện pháp bảo đảm thực hiện nghĩa vụ dân sự là nhằm bảo đảm việc thực hiện nghĩa vụ đối với bên có quyền mang tính dự phòng cho việc đảm bảo thực hiện nghĩa vụ và khắc phục hậu quả do sự vi phạm nghĩa vụ của bên được bảo lãnh gây ra thì việc bảo lãnh cũng chấm dứt theo vì thời hạn của bảo lãnh là thời hạn tồn tại nghĩa vụ được bảo lãnh .

– Việc bảo lãnh được hủy bỏ hoặc được thay thế bằng biện pháp bảo đảm khác. Thì trường hợp này thì do các bên tự thỏa thuận thay thế bằng các biện pháp bảo đảm khác thì quan hệ nghĩa vụ giữa bên có nghĩa vụ và bên có quyền vẫn là có biện pháp bảo đảm  khác nhưng không bảo lãnh .

– Bên bảo lãnh đã thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh thì bên bảo lãnh đã tự nguyện thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh hoặc bị các cơ quan có thẩm quyền đã cưỡng chế bên bảo lãnh phải thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh đối với bên nhận bảo lãnh khi bên được bảo lãnh không thực hiện được nghĩa vụ của mình. Do đó, khi nghĩa vụ bảo lãnh đã được thực hiện xong thì đương nhiên quan hệ bảo lãnh chấm dứt.

– Theo thỏa thuận của các bên.khi  các bên đã xác lập thỏa thuận việc chấm dứt việc bảo lãnh thì việc bảo lãnh sẽ chấm dứt nên pháp luật sẽ cho phép và tôn trọng sự thỏa thuận của các bên  trừ trương hợp pháp luật không cho phép việc chấm dứt bảo lãnh đó có dấu hiệu vi phạm.

Vì vậy, nếu như các bên chưa chấm dứt nghĩa vụ trả tiền thì các bên chỉ  có thể chấm dứt việc bảo lãnh khi các bên đã thỏa thuận chấm dứt việc bảo lãnh hoặc được thay thế bằng một biện pháp bảo đảm khác theo quy định của pháp luật.

Như vậy, việc bảo lãnh với vai trò là một hình thức bảo đảm thực hiện nghĩa vụ, bảo lãnh bảo đảm quyền lợi cho người có quyền và đảm bảo nghĩa vụ được thực hiện theo nội dung mà các bên đã thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định khác.