Quy định về các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

Quy định về các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự. Pháp luật hình sự mới nhất về tình tiết giảm nhẹ hình sự.

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự có ý nghĩa rất quan trọng trong việc xem xét trách nhiệm hình sự, trong việc quyết định hình phạt đối với người thực hiện hành vi phạm tội vì đây là một trong những căn cứ để Hội đồng xét xử quyết định hình phạt. Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hiện nay được hiểu chung nhất là những tình tiết làm giảm bớt mức độ trách nhiệm hình sự.

Căn cứ pháp lý:

+ Điều 46 Bộ luật hình sự 1999.

+ Mục 6 Nghị quyết 01/2000/NQ-HĐTP.

+ Điều 5 Nghị quyết 01/2006/NQ-HĐTP.

1. Khái niệm tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

Những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự có giá trị làm giảm nhẹ trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội trong phạm vi khung hình phạt đang được áp dụng đối với người đó. Theo đó hiểu cơ bản các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự được khái niệm như sau: Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là những tình tiết được quy định trong Bộ luật hình sự, trong các văn bản hướng dẫn thi hành việc áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự và những tình tiết do Hội đồng xét xử cân nhắc, quyết định trong từng vụ án cụ thể đối với người phạm tội cụ thể nhằm cá thể hóa trách nhiệm hình sự đối với người phạm tội theo hướng giảm nhẹ hơn trong phạm vi một khung hình phạt.

Đặc điểm tình tiết giảm nhẹ:

Một là: Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là các tình tiết được pháp luật hình sự quy định:

Hai là: Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự có giá trị làm giảm bớt trách nhiệm hình sự của người được áp dụng các tình tiết này.

Ba là: Giá trị giảm nhẹ trách nhiệm hình sự của các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không giống nhau.

2. Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

Quy định các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trong pháp luật hình sự là một trong những căn cứ để quyết định hình phạt.

* Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định tại Khoản 1 Điều 46 BLHS 1999:

a) Người phạm tội đã ngăn chặn, làm giảm bớt tác hại của tội phạm

b) Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả

c) Phạm tội trong trường hợp vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng

d) Phạm tội trong trường hợp vượt quá yêu cầu của tình thế cấp thiết

đ) Phạm tội trong trường hợp bị kích động về tinh thần do hành vi trái pháp luật của người bị thiệt hại hoặc người khác gây ra

e) Phạm tội vì hoàn cảnh đặc biệt khó khăn mà không phải do mình tự gây ra

g) Phạm tội nhưng chưa gây thiệt hại hoặc gây thiệt hại không lớn

h) Phạm tội lần đầu và thuộc trường hợp ít ngiêm trọng

i) Phạm tội vì bị người khác đe dọa, cưỡng bức

k) Phạm tội do lạc hậu

l) Người phạm tội là phụ nữ có thai

m) Người phạm tội là người già

n) Người phạm tội là người có bệnh bị hạn chế khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình

o) Người phạm tội tự thú

p) Người phạm tội thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải

q) Người phạm tội tích cực giúp đỡ cơ quan có trách nhiệm phát hiện và điều tra tội phạm

r) Người phạm tội đã lập công chuộc tội

s) Người phạm tội là người có thành tích xuất sắc trong sản suất, chiến đấu, học tập hoặc công tác

* Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo quy định tại Khoản 2 Điều 46 BLHS 1999:

Tại Khoản 2 Điều 46 Bộ luật hình sự 1999 quy định khi quyết định hình phạt, Tòa án có thể coi các tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ, nhưng phải ghi rõ trong bản án. Các tình tiết khác được coi là tình tiết giảm nhẹ được hướng dẫn trong Nghị quyết 01/2000/NQ-HĐTP ngày 4/8/200 Hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật hình sự bao gồm:

– Vợ chồng, cha, mẹ, con, chị, em ruột bị cáo là người có công với nước hoặc thành tích xuất sắc  được nhà tặng một số danh hiệu vinh dự như: Anh hùng lao động, Anh hùng lực lượng vũ trang, Người mẹ Việt Nam anh hùng, Nghệ sĩ nhân dân, Nhà giáo ưu tú, Thầy thuốc nhân dân, Thầy thuốc ưu tú hoặc các danh hiệu cao quý khác theo quy định của Nhà nước.

– Bị cáo là thương binh hoặc có người thân thích như vợ chồng, cha mẹ, con (con đẻ, con nuôi) anh, chị, em ruột là liệt sĩ.

– Bị cáo là người tàn tật do bị tai nạn lao động hoặc trong công tác có tỷ lệ thương tật từ 31% trở lên.

– Người bị thiệt hại cũng có lỗi.

– Thiệt hại cho người thứ ba.

– Gia đình bị cáo sửa chữa, bồi thường thiệt hại thay cho bị cáo.

– Người bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của người bị hại xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo trong các trường hợp chỉ gây tổn hại về sức khỏe của người bị hại, gây thiệt hại về tài sản.

– Phạm tội trong các trường hợp vì phục vụ yêu cầu công tác đột xuất như đi chống lụt bão, cấp cứu.

Ngoài ra, khi xét xử, tùy từng trường hợp cụ thể và hoàn cảnh cụ thể của người phạm tội mà còn có thể coi các tình tiết khác là tình tiết giảm nhẹ nhưng phải ghi rõ trong bản án.

Bạn đang cần tư vấn pháp luật hình sự? Bạn đang cần thu thập các tình tiết giảm nhẹ để giảm nhẹ hình phạt? Bạn cần sự hỗ trợ của các Luật sư hình sự? Liên hệ ngay với Hotline của Luật sư 1900.6998 để được tư vấn ngay lập tức – chính xác – hiệu quả và tối ưu nhất! 

3. Ý nghĩa tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo Luật hình sự Việt Nam có một vị trí vai trò quan trọng trong quyết định hình phạt.

– Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự có ý nghĩa làm cho tội phạm đã thực hiện và nhân thân của người phạm tội ít nguy hiểm hơn so với những trường hợp phạm tội mà không có tình tiết giảm nhẹ đó, đồng thời khi có tình tiết giảm nhẹ, người phạm tội được Tòa án áp dụng loại và mức hình phạt ít nghiêm khắc hơn.

– Tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là một phạm trù pháp lý đặt ra để xác định làm giảm mức độ trách nhiệm hình sự của người phạm tội, giảm nhẹ mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội. 

Các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự là một trong những căn cứ để Hội đồng xét xử xem xét quyết định hình phạt đối với người phạm tội tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội và nhân thân của người phạm tội.