Thời gian tham gia BHXH để đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản

Thời gian tham gia BHXH để đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản. Đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện có được hưởng chế độ thai sản không?

Tóm tắt câu hỏi:

Xin chào luật sư, em xin hỏi r đóng bảo hiểm bắt đầu từ tháng 11/2016, đến nay tháng 1/2018 cty của e chuyển công tác ở xa em không có điều kiện đi làm tiếp tục, tính đến nay tháng 1 thì e đã có thai được 9 tuần, dự sinh vào 5/8/2018. - Cho em được hỏi em đóng bảo hiểm tới tháng mấy là đủ điều kiện để được hưởng thai sản? - Nếu em nghỉ việc mà chưa đủ số tháng em đóng bảo hiểm để được hưởng chế độ thai sản thì em đóng bảo hiểm tự nguyện thêm 1 hoặc 2 tháng có được hay không và mức phí tự mình đóng 1 tháng là bao nhiêu? Em xin cảm ơn!

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật bảo hiểm xã hội – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý:

Luật bảo hiểm xã hội năm 2014

Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH

2. Nội dung tư vấn:

Chế độ thai sản là một trong những chính sách của bảo hiểm xã hội, tạo điều kiện và đảm bảo thu nhập cho người lao động trong thời gian mang thai, sinh con, thực hiện thiên chức của người mẹ. Chính bởi vậy, xác định điều kiện hưởng chế độ thai sản là một trong những vấn đề được nhiều người lao động quan tâm, đặc biệt là lao động nữ, trong đó có bạn. Để giải quyết vấn đề này cần xem xét các phương diện sau:

Trước hết, theo thông tin, bạn hiện đang mang thai và chuẩn bị sinh con. Về vấn đề thai sản đối với lao động nữ sinh con, tại Điều 31 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 có quy định:

“Điều 31. Điều kiện hưởng chế độ thai sản

1. Người lao động được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

…

b) Lao động nữ sinh con;

…

2. Người lao động quy định tại các điểm b, c và d khoản 1 Điều này phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

3. Người lao động quy định tại điểm b khoản 1 Điều này đã đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.

4. Người lao động đủ điều kiện quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này mà chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì vẫn được hưởng chế độ thai sản theo quy định tại các Điều 34, 36, 38 và khoản 1 Điều 39 của Luật này.”

Căn cứ theo quy định tại điểm b khoản 1, khoản 2, khoản 3 Điều 31 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 được trích dẫn ở trên, xem xét trong trường hợp của bạn, khi bạn là lao động nữ sinh con thì bạn sẽ được hưởng chế độ thai sản nếu đáp ứng điều kiện thuộc một trong các trường hợp:

• Đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.
• Đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con đối với trường hợp bạn đã đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền.

Trong đó, thời gian 12 tháng trước khi sinh con được xác định theo quy định tại khoản 1 Điều 9 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, theo đó:

“Điều 9. Điều kiện hưởng chế độ thai sản 

Điều kiện hưởng chế độ thai sản của lao động nữ sinh con, lao động nữ mang thai hộ, người mẹ nhờ mang thai hộ và người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 6 tháng tuổi được quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 31 của Luật bảo hiểm xã hội; khoản 3 Điều 3 và khoản 1 Điều 4 của Nghị định số 115/2015/NĐ-CP và được hướng dẫn cụ thể như sau: 

1. Thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi được xác định như sau: 

a) Trường hợp sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi trước ngày 15 của tháng, thì tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi không tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi. 

b) Trường hợp sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi từ ngày 15 trở đi của tháng và tháng đó có đóng bảo hiểm xã hội, thì tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi được tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi. Trường hợp tháng đó không đóng bảo hiểm xã hội thì thực hiện theo quy định tại điểm a khoản này.”

Xem xét trong trường hợp cụ thể của bạn, theo thông tin, bạn bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ tháng 11/2016, đến nay, tháng 1/2018, công ty chuyển công tác ở xa nên bạn đã nghỉ việc vì không có điều kiện để tiếp tục đi làm. Bạn dự sinh vào ngày 05/08/2018. 

Có thể thấy, trong thông tin cung cấp, tháng 01/2018, vì công ty của bạn chuyển công tác ở xa nên bạn đã nghỉ việc nhưng bạn không nói rõ tháng 01/2018, bạn có được đóng bảo hiểm xã hội chưa. Do vậy, khi xem xét việc bạn có đủ điều kiện để hưởng chế độ thai sản hay không thì sẽ có hai trường hợp xảy ra.

Trường hợp 1: Thời điểm tháng 01/2018, bạn không được đóng bảo hiểm xã hội vì đã nghỉ việc.

Trường hợp này, khi bạn sinh con vào đúng thời điểm dự sinh (ngày 05/08/2018) và đã nghỉ việc từ tháng 01/2018, thì căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 9 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH, thời gian 12 tháng trước khi sinh con của bạn được xác định là khoảng thời gian từ tháng 8/2017 – tháng 7/2018. Theo thông tin, bạn bắt đầu tham gia bảo hiểm từ tháng 11/2016 liên tục đến tháng 12/2017, còn tháng 1/2018, bạn không đóng, thì trường hợp này, trong khoảng thời gian 12 tháng trước khi sinh con của bạn (tháng 8/2017 – tháng 7/2018), bạn mới đóng được 5 tháng đóng bảo hiểm xã hội. Do vậy, bạn đã không đóng đủ 06 tháng đóng bảo hiểm xã hội trong khoảng thời gian 12 tháng trước khi sinh con nên bạn không đáp ứng đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản theo quy định tại khoản 2 Điều 31 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014.

Trường hợp này, nếu muốn đáp ứng điều kiện để được hưởng chế độ thai sản, bạn cần tiếp tục tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc ít nhất là 1 – 2 tháng, để đủ 06 tháng đóng bảo hiểm xã hội trong khoảng thời gian 12 tháng trước khi sinh con. Điều đó có nghĩa bạn phải tiếp tục đi làm để được đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Bạn không nên đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện trong thời gian này dù bạn muốn đóng thêm 1 – 2 tháng nữa để đủ 06 tháng trong khoảng thời gian 12 tháng trước khi sinh con. Bởi căn cứ theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 thì bảo hiểm xã hội tự nguyện không có chế độ thai sản, mà chỉ có chế độ hưu trí và tử tuất, nên nếu bạn tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện thì bạn sẽ không được hưởng chế độ thai sản.

Do vậy, nếu sau khi nghỉ việc mà bạn không đáp ứng điều kiện hưởng chế độ thai sản thì bạn không nên tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện mà nên đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc ít nhất 1- 2 tháng nữa.

Trường hợp 2: Thời điểm tháng 01/2018, bạn đã có đóng bảo hiểm xã hội rồi sau đó mới nghỉ việc.

Trường hợp này, khi bạn sinh con vào đúng thời điểm dự sinh (ngày 05/08/2018), và bạn đã nghỉ việc từ tháng 01/2018, tuy nhiên tháng 01/2018, bạn có đóng bảo hiểm xã hội. Trường hợp này, căn cứ theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 9 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH thì thời gian 12 tháng trước khi sinh con của bạn được xác định là khoảng thời gian từ tháng 8/2017 đến tháng 7/2018. Mà theo thông tin bạn bắt đầu tham gia bảo hiểm từ tháng 11/2016 liên tục đến tháng 1/2018, nên trong khoảng thời gian 12 tháng trước khi sinh con (tương ứng từ tháng 8/2017 – tháng 7/2018), bạn đã đóng bảo hiểm xã hội được 06 tháng đóng bảo hiểm xã hội, nên căn cứ theo quy định tại khoản 2 Điều 31 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014, bạn hoàn toàn đáp ứng đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản.

Trường hợp bạn không sinh con vào thời điểm dự sinh, mà có thể sinh con sớm hơn hoặc muộn hơn thì bạn cần căn cứ vào quy định tại khoản 1 Điều 9 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH và quy định tại khoản 2 Điều 31 Luật bảo hiểm xã hội năm 2014 để xác định cụ thể.

Như vậy, tùy vào từng trường hợp mà bạn có thể đáp ứng điều kiện hưởng chế độ thai sản hoặc không được hưởng chế độ thai sản. Do thông tin bạn cung cấp không nêu rõ, thời điểm bạn nghỉ việc – tháng 1/2018, bạn có đóng bảo hiểm xã hội không và thời điểm bạn sinh con, nên bạn cần căn cứ vào tình hình thực tế để xác định. Trường hợp bạn không đáp ứng điều kiện hưởng chế độ thai sản do chưa đóng đủ 06 tháng trong khoảng thời gian 12 tháng trước khi sinh con thì bạn nên tiếp tục đi làm, để đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc chứ không nên đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.