Thủ tục khai nhận di sản thừa kế

Thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Khai nhận di sản thừa kế của người chết thì thực hiện các bước như thế nào?

Khi một người có tài sản chết thì tài sản của họ sẽ trở thành di sản. Những di sản này bao gồm tài sản riêng hoặc phần tài sản trong tài sản chung của người chết. Những di sản này chia cho những người thừa kế nào, phần ra sao phụ thuộc vào nội dung di chúc của người chết để lại và theo pháp luật. Tuy nhiên, không phải cứ khi người có tài sản chết thì mặc nhiên những di sản sẽ thuộc về những người thừa kế. Để thụ hưởng di sản thừa kế mà người chết để lại, người thừa kế phải tiến hành thủ tục xác lập quyền tài sản đối với di sản thừa kế theo di chúc và theo quy định của pháp luật tại thời điểm mở thừa kế để chuyển giao quyền sở hữu tài sản từ người chết sang người thừa kế, đặc biệt đối với những di sản phải đăng ký quyền sở hữu.

Có 2 loại thủ tục để xác lập quyền tài sản đối với di sản thừa kế đó là thủ tục thỏa thuận phân chia di sản và thủ tục khai nhận di sản thừa kế. Trường hợp trong di chúc không xác định rõ phần di sản được hưởng của từng người và mà các bên có thỏa thuận tự chia di sản thì có thể làm thủ tục thỏa thuận phân chia di sản. Trường hợp mà chỉ có duy nhất 1 người được hưởng di sản trong pháp luật hoặc nhiều người nhưng thỏa thuận không chia di sản thì có thể làm thủ tục khai nhận di sản thừa kế.

Vậy cụ thể, để khai nhận di sản thừa kế của người chết thì thực hiện thủ tục bao gồm những bước nào?

1. Hồ sơ thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế:

– Văn bản khai nhận di sản thừa kế;

– Giấy chứng tử của người có tài sản thừa kế;

– Giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản của người chết đối với trường hợp di sản là quyền sử dụng đất hoặc tài sản phải đăng ký quyền sở hữu, ví dụ như: Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà và các tài sản khác gắn liền với đất, Giấy đăng ký xe, Giấy chứng nhận cổ phần, Sổ tiết kiệm,… 

– Bản sao di chúc (nếu có);

– Giấy tờ chứng minh quan hệ nhân thân giữa người chết và người được hưởng di sản của người chết nếu không có di chúc;

2. Cơ quan có thẩm quyền thực hiện công nhận việc khai nhận di sản thừa kế:

Các tổ chức công chứng: Phòng công chứng hoặc văn phòng công chứng nơi thường trú cuối cùng của người chết hoặc nơi tạm trú cuối cùng còn thời hạn của người chết nếu không xác định được nơi thường trú.

Tổ chức công chứng, cụ thể là công chứng viên có trách nhiệm thụ lý hồ sơ thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế, kiểm tra, xác thực những thông tin về di sản, người được hưởng di sản. Công chứng viên có quyền từ chối yêu cầu công chứng nếu có căn cứ cho rằng việc để lại di sản và hưởng di sản là không đúng pháp luật.

Tổ chức công chứng có trách nhiệm niêm yết việc thụ lý công chứng văn bản khai nhận di sản trong 15 ngày tại trụ sở của Ủy ban nhân dân cấp xã nơi thường trú cuối cùng của người chết hoặc nơi tạm trú có thời hạn cuối cùng của người chết trong trường hợp không xác định được nơi cư trú và Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có bất động sản nếu có.

3. Thời hạn thực hiện thủ tục khai nhận di sản thừa kế:

Sau 15 ngày kể từ ngày niêm yết việc thu lý công chứng văn bản khai nhận di sản, nếu không có khiếu nại, tố cáo thì tổ chức công chứng chứng nhận văn bản khai nhận di sản thừa kế.

Văn bản khai nhận di sản thừa kế đã được công chứng là một trong các căn cứ để đăng ký việc quyển chuyền sử dụng đất và những quyền sở hữu tài sản cho người được hưởng di sản khi đăng ký tại những cơ quan nhà nước có thẩm quyền.