Thủ tục khởi kiện đòi lại đất con đã bán của bố mẹ. Tài sản hình thành trong thời gian sống chung như vợ chồng bị bán đi có đòi lại được không?
Tóm tắt câu hỏi:
Chào luật sư ạ. Tôi tên là Tuyến, tôi muốn hỏi 1 việc như sau: Năm 1983 bố tôi đăng ký kết hôn với bà cả ở Vĩnh phúc, đến năm 1987 thì bà có làm đơn ly hôn lên tòa Huyện Yên Lạc giải quyết. Nhưng khi đó ông bà chỉ ra toà giải hoà 1 lần, rồi bố tôi bỏ lên miền núi làm ăn đến 1990 gặp và chung sống với mẹ tôi, sang năm 1991 thì báo cáo chính quyền (có sổ hộ khẩu) nơi mẹ tôi cư trú, nhưng không đăng ký kết hôn. Tất cả đất đai nhà cửa đều do cả 2 ông bà khai phá và sổ đỏ chỉ mang tên 1 mình mẹ tôi. Đến năm 2004 ông đi cải tạo tại trại giam Phú thọ, bà ở nhà có bán 1 vài lô đất nhưng chỉ viết tay (bố tôi không ký ) và được xã xác nhận. Năm 2005 do buôn bán trái phép bà đi cải tạo tại Hải phòng, trong thời gian thụ án đất nhà có nằm trong vùng giải tỏa , nên bà đã uỷ quyền cho anh trai tôi sinh năm 1991 ở nhà để được hưởng quyền lợi giải toả. Sau đó anh trai tôi đã tự ý bán đất bán nhà mà không có chữ ký của bố mẹ tôi. Năm 2017 bố tôi đã về, (đã báo cáo chính quyền địa phương làm lại sổ hộ khẩu, cmtnd đã có đầy đủ quyền công dân) muốn lấy lại tất cả số đất mẹ và anh trai tôi bán. Xin hỏi luật sư liệu bố tôi có quyền không ạ (mẹ tôi đã làm giấy uỷ quyền để ông toàn quyền sử dụng đất và ruộng hơn 8000m2). Câu hỏi hơi lằng ngoằng kính nhờ luật sư đọc hết và tư vấn để tôi hiểu và giải quyết ạ. Xin chân thành cảm ơn!
Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật đất đai – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.
Luật sư tư vấn:
Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:
1.Cơ sở pháp lý
Luật Hôn nhân và gia đình 2014
2.Giải quyết vấn đề
Theo quy định của pháp luật hiện hành, hôn nhân là quan hệ giữa vợ và chồng sau khi kết hôn, tức là sau khi nam và nữ xác lập quan hệ vợ chồng với nhau theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình về điều kiện kết hôn và đăng ký kết hôn. Do bố mẹ bạn không đăng ký kết hôn nên chỉ được coi là sự kiện nam và nữ sống chung với nhau như vợ chồng, tài sản được thiết lập trong thời gian này có thể được coi là tài sản chung và khi có yêu cầu phân chia tài sản thời kỳ này sẽ được phân chia theo quy định của pháp luật dân sự.
Điều 16 Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 quy định về giải quyết quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng của nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn như sau:
“1. Quan hệ tài sản, nghĩa vụ và hợp đồng của nam, nữ chung sống với nhau như vợ chồng mà không đăng ký kết hôn được giải quyết theo thỏa thuận giữa các bên; trong trường hợp không có thỏa thuận thì giải quyết theo quy định của Bộ luật dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan.
2.Việc giải quyết quan hệ tài sản phải bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của phụ nữ và con; công việc nội trợ và công việc khác có liên quan để duy trì đời sống chung được coi như lao động có thu nhập.”
Đối với tài sản hình thành trong thời kì hai bố mẹ bạn sống chung với nhau như vợ chồng nhưng sổ đỏ chỉ đứng tên mẹ bạn, nếu bố bạn có đủ căn cứ, giấy tờ chứng minh khối tài sản đó được mua từ tiền chung của bố mẹ bạn trong thời kì này thì tài sản đó vẫn được coi là tài sản chung của nam nữ trong thời gian chung sống với nhau như vợ chồng. Theo quy định tại khoản 1 Điều 16 nêu trên, nếu bố mẹ bạn không thể thỏa thuận về việc chia tài sản chung thì sẽ áp dụng quy định của Bộ luật Dân sự và các quy định khác của pháp luật có liên quan để giải quyết vấn đề tài sản chung. Điều 219 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về chia tài sản thuộc sở hữu chung như sau:
“1. Trường hợp sở hữu chung có thể phân chia thì mỗi chủ sở hữu chung đều có quyền yêu cầu chia tài sản chung; nếu tình trạng sở hữu chung phải được duy trì trong một thời hạn theo thỏa thuận của các chủ sở hữu chung hoặc theo quy định của luật thì mỗi chủ sở hữu chung chỉ có quyền yêu cầu chia tài sản chung khi hết thời hạn đó; khi tài sản chung không thể chia được bằng hiện vật thì chủ sở hữu chung có yêu cầu chia có quyền bán phần quyền sở hữu của mình, trừ trường hợp các chủ sở hữu chung có thỏa thuận khác.
2.Trường hợp có người yêu cầu một người trong số các chủ sở hữu chung thực hiện nghĩa vụ thanh toán và chủ sở hữu chung đó không có tài sản riêng hoặc tài sản riêng không đủ để thanh toán thì người yêu cầu có quyền yêu cầu chia tài sản chung và tham gia vào việc chia tài sản chung, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Nếu không thể chia phần quyền sở hữu bằng hiện vật hoặc việc chia này bị các chủ sở hữu chung còn lại phản đối thì người có quyền có quyền yêu cầu người có nghĩa vụ bán phần quyền sở hữu của mình để thực hiện nghĩa vụ thanh toán.”
Như vậy, trong trường hợp này nếu như bố bạn có đủ bằng chứng để chứng minh được tài sản này hình thành có công sức đóng góp của bố bạn thì bố của bạn vẫn có quyền đòi lại những phần đất đã bán. Bởi vì nếu xác định đây là tài sản chung giữa bố và mẹ bạn thì khi bán cần phải có sự đồng ý của cả hai hoặc sự ủy quyền của cả hai . Do đó nếu như mẹ bạn tự ý bán phần tài sản này thì bố bạn có thể khởi kiện yêu cầu Tòa án tuyên bố hợp đồng mua bán đất vô hiệu hoặc có thể khởi kiện yêu cầu mẹ bạn chia một nửa giá trị bán đất.
Theo đó hồ sơ khởi kiện của bố bạn bao gồm;
– Đơn khởi kiện
– Giấy tờ chứng minh tài sản chung
– Xác nhận của chính quyền địa phương về việc sống chung với nhau như vợ chồng
Bạn cũng có thể tham khảo thêm thông tin các dịch vụ tư vấn về pháp luật đất đai - nhà ở của chúng tôi:
- Tư vấn pháp luật đất đai - nhà đất trực tuyến qua tổng đài điện thoại
- Luật sư tư vấn luật đất đai - nhà đất trực tuyến qua email, bằng văn bản
- Luật sư tư vấn luật đất đai tại văn phòng và tại nơi khách hàng yêu cầu
- Các dịch vụ Luật sư tư vấn - tranh tụng uy tín khác của Luật Dương Gia!
Trân trọng cám ơn!