Tịch thu xung công quỹ tài sản trộm cắp

Cơ quan công an tịch thu xung công quỹ tài sản trộm cắp phải làm thế nào? Các trường hợp tài sản bị tịch thu xung quỹ Nhà nước.

Tóm tắt câu hỏi:

Em có mất 1 chiếc xe máy exciter cách đây 3 năm. Nhưng công an mới gửi giấy về nói ra nhận xe. Khi tới nơi thì họ nói đã bán làm sung quỹ nhà nước. Xin luật sư cho em hỏi em có thể kiện cơ quan đã thụ lý chiếc xe không ạ. Và cho em hỏi thêm xe em bị mất trộm trong bao nhiêu lâu thì cơ quan có thẩm quyền được bán ạ?

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý:

– Bộ luật tố tụng hình sự 2003;

– Bộ luật hình sự 1999.

– Bộ luật dân sự 2015.

2. Giải quyết vấn đề:

Về việc tịch thu vật, tiền trực tiếp liên quan đến tội phạm được quy định tại Điều 41 Bộ luật hình sự 1999 quy định như sau:

– Việc tịch thu, sung quỹ nhà nước được áp dựng đối với:

+ Công cụ, phương tiện dùng vào việc phạm tội;

+ Vật hoặc tiền do phạm tội hoặc do mua bán, đổi chác những thứ ấy mà có:

+ Vật  thuộc loại Nhà nước cấm lưu hành.

– Đối với vật, tiền bị người phạm tội chiếm đoạt hoặc sử dụng trái phép, thì không tịch thu mà trả lại cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp.

– Vật, tiền thuộc tài sản của người khác, nếu người này có lỗi trong việc để cho người phạm tội sử dụng vào việc thực hiện tội phạm, thì có thể bị tịch thu, sung quỹ nhà nước.

Tịch thu, sung quỹ nhà nước được áp dụng đối với công cụ, phương tiện dùng vào việc thực hiện phạm tội, là những công cụ, phương tiện mà người phạm tội đã sử dụng vào việc thực hiện tội phạm, như: dao, súng, xe máy được sử dụng để cướp tài sản, tiền được sử dụng để đánh bạc,…Vật, tiền có được do việc thực hiện tội phạm như xe máy có được do trộm cắp, cướp giật, lừa đảo,…Đây là những vật mà người phạm tội sử dụng làm công cụ, phương tiện phạm tội hoặc là đối tượng của việc thực hiện tội phạm.

Đối với vật, tiền bị người phạm tội chiếm đoạt hoặc sử dụng trái phép, thì không tịch thu mà trả lại cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp. Để có căn cứ trả lại tài sản cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp, trong quá trình điều tra cũng như tại phiên tòa, các cơ quan tiến hành tố tụng khác phải xác định được chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp tài sản là vật, tiền đã bị người phạm tội chiếm đoạt hoặc sử dụng trái phép.

Theo Điều 228 Bộ luật dân sự 2015 quy định tài sản không xác định được ai là chủ sở hữu hợp pháp thì sau 01 năm đối với tài sản là động sản kể từ ngày thông báo công khai mà không xác định chủ sở hữu, sau 05 năm đối với bất động sản kể từ ngày thông báo công khai mà không xác định được chủ sở hữu.

Trường hợp vật chứng là tài sản không xác định được chủ sở hữu và đã có thông báo tìm kiếm chủ sở hữu, nếu hết thời hạn quy định mà vẫn không xác định được chủ sở hữu thì tài sản đó được sung quỹ nhà nước.

Trường hợp vật, tiền thuộc tài sản của người khác, nếu người này có lỗi trong việc để người phạm tội sử dụng vào việc thực hiện tội phạm, thì có thể bị tịch thủ, sung quỹ nhà nước. Nếu xác định được chủ sở hữu không có lỗi trong việc để người phạm tội sử dụng vật, tiền của mình vào việc thực hiện tội phạm thì cơ quan có thẩm quyền trả lại tài sản cho chủ sở hữu. Nếu xác định được chủ sở hữu hoặc người quản lý tài sản hợp pháp có lỗi trong việc để người phạm tội sử dụng vật, tiền của mình làm công cụ, phương tiện thực hiện tội phạm, thì ngoài việc tịch thu tiền, vậy đó để sung công quỹ nhà nước, hành vi của chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp tài sản còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi đồng phạm với vai trò giúp sức về vật chất.

Theo như bạn trình bày thì được hiểu bạn là người bị hại trong vụ án trộm cắp tài sản theo Điều 138 Bộ luật hình sự 1999. Căn cứ theo Điều 74 Bộ luật tố tụng hình sự 2003 thì chiếc xe máy của bạn sẽ được xác định là vật chứng do tội phạm chiếm đoạt. Vật chứng là vật được dùng làm công cụ, phương tiện phạm tội, vật mang dấu vết tội phạm, vật là đối tượng của tội phạm cũng như tiền bạc và vật khác có giá trị chứng minh tội phạm và người phạm tội. Do vậy, việc xử lý vật chứng theo Điều 76 Bộ luật tố tụng hình sự 2003 quy định như sau:

– Việc xử lý vật chứng do Cơ quan điều tra quyết định, nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn điều tra; do Viện kiểm sát quyết định, nếu vụ án được đình chỉ ở giai đoạn truy tố; do Toà án hoặc Hội đồng xét xử quyết định ở giai đoạn xét xử. Việc thi hành các quyết định về xử lý vật chứng phải được ghi vào biên bản.

– Vật chứng được xử lý như sau:

+ Vật chứng là công cụ, phương tiện phạm tội, vật cấm lưu hành thì bị tịch thu, sung quỹ Nhà nước hoặc tiêu huỷ;

+ Vật chứng là những vật, tiền bạc thuộc sở hữu của Nhà nước, tổ chức, cá nhân bị người phạm tội chiếm đoạt hoặc dùng làm công cụ, phương tiện phạm tội thì trả lại cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp; trong trường hợp không xác định được chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp thì sung quỹ Nhà nước;

+ Vật chứng là tiền bạc hoặc tài sản do phạm tội mà có thì bị tịch thu sung quỹ Nhà nước;

+ Vật chứng là hàng hóa mau hỏng hoặc khó bảo quản thì có thể được bán theo quy định của pháp luật;

+ Vật chứng không có giá trị hoặc không sử dụng được thì bị tịch thu và tiêu huỷ.

– Trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, cơ quan có thẩm quyền có quyền quyết định trả lại những vật chứng thuộc sở hữu của Nhà nước, tổ chức, cá nhân bị người phạm tội chiếm đoạt hoặc làm công cụ, phương tiện phạm tội cho chủ sở hữu hoặc người quản lý hợp pháp, nếu xét thấy không ảnh hưởng đến việc xử lý vụ án.

– Trong trường hợp có tranh chấp về quyền sở hữu đối với vật chứng thì giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự.

Như vậy, trong trường hợp của bạn, nếu bạn không có lỗi trong việc để người phạm tội sử dụng xe của bạn để thực hiện việc phạm tội thì sau khi cơ quan có thẩm quyền tìm lại được chiếc xe cơ quan có thẩm quyền phải trả lại tài sản cho bạn. Tuy nhiên, bạn có trình bày, cơ quan công an có thông báo cho bạn đến lấy lại chiếc xe, khi bạn lên thì được trả lời là đã bán và sung quỹ Nhà nước. Nên bạn hoàn toàn có quyền làm đơn khiếu nại lên thủ trưởng đơn vị cơ quan công an đã bán chiếc xe của bạn để sung quỹ Nhà nước.