Tính hợp pháp của di chúc photo do bà ngoại để lại. Thế nào là di chúc hợp pháp? Bà ngoại để lại di chúc photo có được công nhận không?
Tóm tắt câu hỏi:
Bà ngoại em hiện tại vẫn con minh mẫn, nhận thức để làm di chúc. Nhưng con trai thứ của bà ( cậu của em ) đang giữ bản di chúc chính và đưa cho mẹ em bản di chúc photo vậy bản di chúc photo có hiệu lực không và nếu cậu em làm giả di chúc thì có cơ quan pháp luận lưu lại hồ sơ di chúc của ngoại em để lại không ?
Luật sư tư vấn:
Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:
1. Cơ sở pháp lý
2. Giải quyết vấn đề
Để tránh những tranh chấp xảy ra khi để lại tài sản, người lập di chúc nên gửi giữ di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng như văn phòng công chứng hay ủy ban nhân dân sau khi di chúc được công chứng hoặc chứng thực. Cụ thể với trường hợp của bạn:
Tại khoản 1 Điều 630 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về di chúc hợp pháp như sau:
“1. Di chúc hợp pháp phải có đủ các điều kiện sau đây:
a) Người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt trong khi lập di chúc; không bị lừa dối, đe dọạ, cưỡng ép;
b) Nội dung của di chúc không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội; hình thức di chúc không trái quy định của luật.
4. Di chúc bằng văn bản không có công chứng, chứng thực chỉ được coi là hợp pháp, nếu có đủ các điều kiện được quy định tại khoản 1 Điều này.”
Hiện nay, bà của bạn hoàn toàn minh mẫn, đầy đủ nhận thức để lập di chúc nhưng di chúc này có được công chứng hay chứng thực tại Ủy ban nhân dân hay văn phòng công chứng hay không. Nếu di chúc của bà lập không được công chứng, chứng thực được coi là hợp pháp nếu có đủ điều kiện về người lập di chúc minh mẫn, sáng suốt không bị ép buộc, đe dọa, cưỡng ép và nội dung không trái đạo đức xã hội và hình thức phải đảm bảo theo quy định tại Điều 631 Bộ luật dân sự năm 2015 về ngày, tháng, năm; họ tên của người lập di chúc; họ tên của người được nhận di sản; di sản để lại và nơi có di sản,… di chúc không được viết tắt bằng ký hiệu, nếu có nhiều trang thì mỗi trang phải ghi số thứ tự có chữ ký hoặc điểm chỉ, nếu có tẩy xóa thì phải ký bên cạnh chỗ tẩy xóa đó. Bản di chúc sẽ có hiệu lực kể từ thời điểm mở thừa kế, tức là khi bà bạn qua đời. Tại khoản 6 Điều 2 Nghị định 23/2015/NĐ-CP quy định bản sao là bản chụp từ bản chính hoặc bản đánh máy có nội dung đầy đủ, chính xác như nội dung ghi trong sổ gốc. Tuy nhiên, bản sao sẽ có giá trị khi được cấp từ sổ gốc hoặc được chứng thực từ bản chính căn cứ theo quy định tại khoản 1, 2 Điều 3 Nghị định 23/2015/NĐ-CP:
“1. Bản sao được cấp từ sổ gốc có giá trị sử dụng thay cho bản chính trong các giao dịch, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
2. Bản sao được chứng thực từ bản chính theo quy định tại Nghị định này có giá trị sử dụng thay cho bản chính đã dùng để đối chiếu chứng thực trong các giao dịch, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.”
Theo đó, bản photo di chúc là bản sao của di chúc nhưng chỉ chưa được chứng thực thì không có giá trị sử dụng thay thế bản chính. Nếu bà của bạn có gửi giữ di chúc thì việc cậu của bạn không thể làm giả di chúc được. Tại Điều 641 Bộ luật dân sự năm 2015 quy định về gửi giữ di chúc:
“1. Người lập di chúc có thể yêu cầu tổ chức hành nghề công chứng lưu giữ hoặc gửi người khác giữ bản di chúc.
2. Trường hợp tổ chức hành nghề công chứng lưu giữ bản di chúc thì phải bảo quản, giữ gìn theo quy định của Bộ luật này và pháp luật về công chứng.
3. Người giữ bản di chúc có nghĩa vụ sau đây:
a) Giữ bí mật nội dung di chúc;
b) Giữ gìn, bảo quản bản di chúc; nếu bản di chúc bị thất lạc, hư hại thì phải báo ngay cho người lập di chúc;
c) Giao lại bản di chúc cho người thừa kế hoặc người có thẩm quyền công bố di chúc, khi người lập di chúc chết. Việc giao lại bản di chúc phải được lập thành văn bản, có chữ ký của người giao, người nhận và trước sự có mặt của ít nhất hai người làm chứng.”
Nếu bà của bạn gửi giữ di chúc tại tổ chức hành nghề công chứng thì tổ chức này phải bảo quản, giữ gìn di chúc, giữ bí mật nội dung của di chúc và thất lạc sẽ báo ngay cho người lập di chúc, sẽ giao lại bản di chúc cho người thừa kế khi người lập di chúc chết còn gửi giữ cho người khác thì việc bảo mật sẽ phụ thuộc vào cam kết của bà bạn và người được gửi giữ.
