Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ

Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ. Gây tai nạn giao thông đâm chết người có bi truy cứu trách nhiệm hình sự không?

Tóm tắt câu hỏi:

Anh họ tôi điều khiển xe mô tô X chở vợ ngồi phía sau, đến đoạn đường cua khuất tầm nhìn thì gặp một chiếc xe ô tô Y do B điều khiển đi ngược chiều lấn chiếm hết phần đường của xe mô tô, lúc này anh tôi giật mình bị đổ xe vào vệ đường bên phải theo chiều đi, còn chị dâu tôi bị ngã ra sát mép đường bên phải và bị bánh sau của xe ô tô chèn qua gáy gây tử vong tại chỗ. Cho hỏi anh họ tôi và B điều khiển xe ô tô có lỗi không và có bị truy tố trước pháp luật không? (cả hai đều không có giấy phép lái xe)?

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý

– Bộ luât hình sự năm 1999

– Nghị định 46/2016/NĐ-CP

2. Giải quyết vấn đề

Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ là hành vi vi phạm quy định về an toàn giao thông trong khi điều khiển các phương tiện giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác.

Theo quy định tại điều 202 Bộ luật hình sự năm 1999 quy định tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ  như sau:

“1. Người nào điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ  sáu tháng đến năm năm.

 2. Phạm tội  thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ ba năm đến mười năm:

a) Không có giấy phép hoặc bằng lái xe theo quy định;

b) Trong khi say rượu hoặc say do dùng các chất kích thích mạnh khác;

c) Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn; 

d) Không chấp hành hiệu lệnh của người đang làm nhiệm vụ điều khiển hoặc hướng dẫn  giao thông;

đ) Gây hậu quả rất nghiêm trọng.” 

Do bạn cung cấp chưa đầy đủ thông tin là cơ quan có thẩm quyền kết luân như thế nào, ai là người có lỗi trong trường hợp này, nếu B có đủ yếu tố sau sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội  vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ  như sau:

Chủ thế của tội phạm

Chỉ những người điều khiển các phương tiện giao thông đường bộ mới là chủ thể của tội phạm này.

Người điều khiển phương tiện giao thông cũng là người tham gia giao thông, nhưng người tham gia giao thông thì có thể không phải là người điều khiển phương tiện giao thông. Đây cũng là dấu hiệu phân biệt tội phạm này với các tội vi phạm an toàn giao thông khác.

Người điều khiển phương tiện tham gia giao thông gồm người điều khiển xe cơ giới, xe thô sơ, xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đường bộ.

Người tham gia giao thông đường bộ gồm người điều khiển, người sử dụng phương tiện tham gia giao thông đường bộ; người điều khiển, dẫn dắt súc vật và người đi bộ trên đường bộ.

Đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm này, vì tội phạm này là tội phạm được thực hiện do vô ý và không có trường hợp nào là tội đặc biệt nghiêm trọng.

 Khách thể của tội phạm

Là trật tự an toàn giao thông đường bộ.

Đối tượng tác động của tội phạm này là phương tiện giao thông đường bộ bao gồm: xe cơ giới, xe thô sơ, xe máy chuyên dùng tham gia giao thông đường bộ.

Mặt chủ quan của tội phạm

Người phạm tội vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ thực hiện hành vi là do vô ý (vô ý vì quá tự tin hoặc vô ý vì cẩu thả).

Vô ý vì quá tự tin là trường hợp người phạm tội tuy thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả  nguy hại cho xã hội, nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xẩy ra hoặc có thể ngăn ngừa được.

Vô ý vì cẩu thả là trường hợp người phạm tội không thấy trước hành vi của mình có thể gây ra hậu quả nguy hại cho xã hội, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hậu quả đó.

Mặt khách quan của tội phạm

Người phạm tội này đã có hành vi vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ như sau:

– Không có giấy phép hoặc bằng lái xe theo quy định.

– Trong khi say rượu hoặc say do dùng các chất kích thích mạnh khác.

– Gây tai nạn rồi bỏ chạy để trốn tránh trách nhiệm hoặc cố ý không cứu giúp người bị nạn 

– Không chấp hành hiệu lệnh của người đang làm nhiệm vụ điều khiển hoặc hướng dẫn  giao thông.

– Gây hậu quả rất nghiêm trọng.

Hậu quả của tội phạm

Hậu quả là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm này.

Thiệt hại cho tính mạng là làm người khác bị chết;

Thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ hoặc tài sản của người khác coi là làm cho người khác bị thương nặng hoặc làm cho tài sản của người khác bị mất mát hư hỏng nặng.

Nếu hành vi vi phạm các quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ mà chưa gây ra thiệt hại cho tính mạng hoặc gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khoẻ, tài sản của người khác thì chưa cấu thành tội phạm, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 điều Điều 202 Bộ luật hình sự.

Hình phạt

Khung một : phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ  sáu tháng đến năm năm.

Khung hai: ba năm đến mười năm.

Khung ba: phạt cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm.

Ngoài ra người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm.

Do cả hai đều không có giấy phép  lái xe nếu cả hai đều có lỗi thì tùy theo mức độ vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có đầy đủ các yếu tố trên.

Như vậy, căn cứ vào tính chất, mức độ vi phạm của các bên thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc xử phạt vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật.