Trường hợp cho vay tiền nhưng cố tình không trả xử lý thế nào?

Trường hợp cho vay tiền nhưng cố tình không trả xử lý thế nào? Vay tiền không trả có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không?

Tóm tắt câu hỏi:

Em xin được tư vấn trường hợp của em như sau: năm 2011 em có cho 1 người nam gần nhà vay tiền nhưng không có làm giấy tờ cho vay vì có 2 triệu đồng, người đó tự lại hỏi em mượn và nói sẽ đóng tiền lãi cho em 300 ngàn/1 tháng, đóng được vài tháng người đó kêu em bớt còn 200 ngàn/tháng, em đồng ý, người đó đóng được vài tháng nữa thì không đóng tiếp thiếu em 3 tháng lãi, vợ người đó có lại nhà hỏi em sao cho chồng cô ta mượn tiền, em nói lại lời của chồng cô ta nói lúc lại mượn tiền em:" chị ơi , em khổ quá, xe vợ em hư mà không có tiền sửa, chị cho em mượn tiền, rồi em sẽ đóng tiền lãi cho chị" , cô ta nói với em này nọ, đừng tin nó,...., rồi cô ta nói chỉ trả tiền vốn, không trả tiền lãi nếu em đồng ý thì cô ta sẽ về xin thêm mẹ chồng của cô ta trả cho em vì cô ta chỉ còn có 1 triệu mấy à không đủ 2 triệu, cô ta than mới sắm đồ tết và đưa tiền ăn cho mẹ chồng, tại nghe cô ấy nói chuyện không lọt tai cho lắm nên em không muốn nói chuyện với cô ấy, em chỉ im lặng nhưng trong lòng cũng nghĩ vậy cũng được, rồi cô ấy về, em thấy lâu quá mà cô ấy không đem tiền trả em, em nghĩ chắc mẹ chồng cô ta không chịu trả, thời điểm đó nhà nước có hỗ trợ cho chổ em ở tiền di dời nhà ở vì làm bờ kè, thấy vậy em có lại nhà của người đó đòi nợ nhưng không có 2 vợ chồng người đó ở nhà, chỉ có ba mẹ người đó ở nhà em trình bày cho họ biết là người đó có mượn tiền em như vậy đó và em nói cậu mợ trả dùm tiền vốn cho Nhân đi rồi khi khi nào Nhân đi làm trả lại cho cậu mợ, bớt tiền lãi đó, nhưng họ không trả, họ nói họ mới trả nợ cho con của họ chủ nợ khác rồi. rồi em về, em có đi lại đòi vài lần nữa nhưng lúc nào cũng không gặp được người đó hình như gặp em lại chắc trốn, rồi em gặp người đó ngoài chợ, em nói không có đủ tiền trả chị thì em trả tiền vốn cũng được, người đó cười cười ,dạ dạ rồi cũng không đem tiền lại trả cho em, em gặp ngoài đường em đòi cái uh uh để trả kéo dài đến năm 2014 em có bầu nên em không có đòi nữa vì sợ lớn tiếng ảnh hưởng đến em bé, đến tháng 3 /2017 em thấy người đó đứng ngồi trước nhà hắn, em lại hỏi:' sao nói đem tiền lại trả mà không đem", hắn nói:' tao giựt đó mày đi thưa đi", rồi em và hắn nói qua nói lại, rồi mẹ hắn và vợ hắn ra chữi em là đồ ngựa , đồ ngu, đem tiền lại trả mà không lấy rồi bây giờ đòi, rồi em nói là chưa có trả, nói qua nói lại rồi em đi về , ngày hôm nay em đang đứng phơi đồ thì thấy hắn chạy qua nên em đứng chặn xe hắn và nói trả tiền cho tao, nhưng hắn tông mạnh vào người em nhưng em không có sao, hắn hỏi em hắn thiếu tiền gì, hắn không có nợ em , em giữ xe hắn lại nên hắn xuống xe đòi đánh em, em đỡ , hắn nhào nhào vô đánh em rồi nói đem tiền lại trả mà không lấy , tao không có thiếu nợ mày nghe, rồi hắn lên xe chạy về, do nhà em có gắn camera nên có ghi lại cảnh đó, vậy em có thưa hắn để hắn trả nợ cho em được không vì em không có làm giấy lúc đưa tiền cho hắn mượn, em xin được tư vấn, em thành thật cảm ơn!!!

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật dân sự – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý

Nghị định 167/2013/NĐ-CP

Bộ luật dân sự 2015

Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017

2. Giải quyết vấn đề

Trong trường hợp của bạn, giữa bạn và bên kia đã có một hợp đồng vay tài sản theo Điều 463 Bộ luật dân sự 2015 phát sinh, cụ thể:

“Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”

Như vậy, pháp luật không quy định cụ thể hợp đồng vay giữa hai bên phải bằng văn bản, lời nói hay hành vi. Do vậy, việc bạn cho người đó vay 2 triệu, lãi 200.000 đồng/ tháng có thể xác lập qua lời nói. Tuy nhiên, nếu khi đưa ra Tòa án nhân dân khởi kiện yêu cầu thanh toán tiền vay thì bạn phải có căn cứ về hợp đồng vay đã được xác lập, thực hiện, thể hiện qua tin nhắn, ghi âm, ghi hình… có sự thừa nhận của bên kia về khoản vay này.

Nếu bạn có bằng chứng chứng minh về khoản vay này thì căn cứ Điều 469 Bộ luật dân sự 2015 về nghĩa vụ trả nợ của bên vay:

“Đối với hợp đồng vay không kỳ hạn và có lãi thì bên cho vay có quyền đòi lại tài sản bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên vay một thời gian hợp lý và được trả lãi đến thời điểm nhận lại tài sản, còn bên vay cũng có quyền trả lại tài sản bất cứ lúc nào và chỉ phải trả lãi cho đến thời điểm trả nợ, nhưng cũng phải báo trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý.”

Giữa hai bên không thỏa thuận về thời hạn trả nợ và có thỏa thuận về lãi suất là 200.000 đồng/tháng thì bạn có quyền đòi lại tiền vay và lãi bất cứ lúc nào nhưng phải báo trước cho bên kia một thời gian hợp lý và được trả lãi tới thời điểm nhận lại được tiền vay. 

Tuy nhiên, theo quy định của Bộ luật dân sự thì mức lãi suất vay tối đa là 20%/năm của khoản tiền vay, tương ứng với 33.400 đồng/tháng. Trường hợp của bạn cho vay với mức lãi suất 200.000 đồng/tháng, gấp gần 6 lần mức lãi suất tối đa được pháp luật cho phép. Căn cứ quy định Điều 201 Bộ luật hình sự về tội cho vay lãi nặng:

“Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.”

Trong hợp đồng vay giữa bạn và bên kia, bên kia vẫn chưa trả lãi cho bạn tháng nào nên mặc dù mức lãi suất bạn áp dụng vượt 05 lần mức lãi suất cao nhất Bộ luật dân sự quy định nhưng số lại bất chính lại chưa thu được nên chưa bị xem xét về tội này, trừ trường hợp bạn đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm.

Ở trường hợp thông thường, chưa đủ căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự với bạn vì tội cho vay lãi nặng thì phần lãi suất vượt quá 33.400 đồng/tháng sẽ vô hiệu theo quy định tại Điều 468 Bộ luật dân sự.

Như vậy, nếu có một trong các bằng chứng về việc có hợp đồng vay tiền phát sinh thì bạn có thể đòi lại tiền gốc và lãi suất 33.400 đồng/tháng.

Ngoài ra, bên kia đã có hành vi gây sự, đánh đập bạn (đã có camera ghi lại) thì bạn có thể trình báo cơ quan công an cấp xã nơi người kia cư trú để xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự người đó về tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác tại Điều 134 Bộ luật hình sự tùy theo phần trăm tỷ lệ tổn thương cơ thể của bạn.

– Nếu tỷ lệ tổn thương cơ thể của bạn dưới 11%, người này có thể bị xử phạt tiền từ 500.000 đồng đến 1.000.000 đồng theo quy định tại Khoản 2 Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP đối với hành vi đánh nhau hoặc xúi giục người khác đánh nhau.

– Nếu tỷ lệ tổn thương cơ thể của bạn dưới 11%, người này có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt thấp nhất là phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm và mức phạt cao nhất là phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân, tùy theo tỷ lệ tổn thương cụ thể của bạn theo kết luận giám định của cơ quan cảnh sát điều tra.