Vay tiền rồi có hành vi bỏ trốn có kiện đòi được không?

Vay tiền rồi có hành vi bỏ trốn có kiện đòi được không? Trách nhiệm hình sự khi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Tóm tắt câu hỏi:

Nguyên vào cuối tháng 12 năm 2017 tối có cho M mượn tiền nhiều lần và hứa cho lãi suất từ 10 đến 15 % tùy vào số tiền mà M cho người khác vay lúc đầu đối tượng M có trả lãi cho tôi được 6 lần khoản 90 triệu. về sao đối tượng cứa hẹn và không chịu trả, khoảng 1 tháng sau đối tượng M bỏ trốn khỏi địa phương thiếu tôi khoảng 500.000.000 đồng có làm giấy nhận nợ. Với hình thức như vậy hiện tại đối tượng M đã lừa đảo nhiều người với số tiền trên 4 tỷ đồng. Vậy luật sư cho tôi hỏi vụ việc như vậy tôi phải làm đơn gửi cho tòa án hay công an để đòi lại số tiền nêu trên. Mong luật sư tư vấn lòng thành thật biết ơn.

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật hình sự – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý:

Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017

Bộ luật hình sự năm 2015

2. Giải quyết vấn đề:

Hiện nay phát sinh nhiều giao dịch vay mượn tiền, nhiều người lợi dụng việc vay mượn đó để phạm tội. Họ thường mượn với số lượng lớn để thực hiện công việc hoặc làm việc trái pháp luật sau đó bỏ trốn để trốn tránh trách nhiệm trả nợ. Với những hành vi như vậy họ sẽ bị xử lý như thế nào?

Bạn có cho bạn của mình là M vay một số tiền, sau đó M đã bỏ trốn khỏi địa phương và để lại cho bạn khoản nợ khoảng 500.000.000 đồng, có giấy tờ nhận nợ. Ngoài ra M còn lừa đảo nhiều người khác số tiền lên đến 4 tỷ đồng, có thể thấy bạn cho M vay theo hình thức tín chấp sau đó không thể chi trả được. Căn cứ theo quy định tại Khoản 35 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017:

“Điều 1. Sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 
… 
35. Sửa đổi, bổ sung Điều 175 như sau: 
“Điều 175. Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản 
1. Người nào thực hiện một trong các hành vi sau đây chiếm đoạt tài sản của người khác trị giá từ 4.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 4.000.000 đồng nhưng đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản hoặc đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm hoặc tài sản là phương tiện kiếm sống chính của người bị hại và gia đình họ, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm: 
a) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng rồi dùng thủ đoạn gian dối hoặc bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản đó hoặc đến thời hạn trả lại tài sản mặc dù có điều kiện, khả năng nhưng cố tình không trả; 
b) Vay, mượn, thuê tài sản của người khác hoặc nhận được tài sản của người khác bằng hình thức hợp đồng và đã sử dụng tài sản đó vào mục đích bất hợp pháp dẫn đến không có khả năng trả lại tài sản. 
…
4. Phạm tội chiếm đoạt tài sản trị giá 500.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm.”

Như vậy, M vay tiền của bạn bằng hình thức có giấy tờ nhận nợ, và trong thời gian trả nợ M có trả lãi cho bạn được 6 tháng số tiền khoảng 90 triệu đồng, nhưng sau đó M không có thiện chí trả nợ tiếp, không liên lạc được với M và M đã bỏ đi khỏi nơi cư trú. Do đó, có thể thấy M đã có dấu hiệu cấu thành tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Căn cứ vào sổ tiền M chiếm đoạt tài sản đối chiếu theo quy định tại Điều 175 nêu trên để xác định khung hình phạt của M. 

Theo đó, trước tiên bạn cần làm đơn tố cáo đến cơ quan công an cấp quận/huyện nơi M cư trú cuối cùng. Căn cứ Điều 147 Bộ luật tố tụng hình sự 2015, theo đơn tố cáo và các căn cứ chứng minh kèm theo của bạn, vụ việc sẽ được cơ quan có thẩm quyết tiếp nhận và xem xét để giải quyết. Nếu có đủ căn cứ để khởi tố vụ án côn quan sẽ ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, nếu không đủ căn cứ để khởi tố vụ án hình sự thì cơ quan công an sẽ hướng dẫn bạn đến Tòa án để giải quyết theo thủ tục tố tụng dân sự kiện đòi tài sản. 

“Điều 147. Thời hạn, thủ tục giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.

1. Trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải kiểm tra, xác minh và ra một trong các quyết định:

a) Quyết định khởi tố vụ án hình sự;

b) Quyết định không khởi tố vụ án hình sự;

c) Quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố.

2. Trường hợp vụ việc bị tố giác, tin báo về tội phạm hoặc kiến nghị khởi tố có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra, xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn giải quyết tố giác, tin báo, kiến nghị khởi tố có thể kéo dài nhưng không quá 02 tháng. Trường hợp chưa thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh trong thời hạn quy định tại khoản này thì Viện trưởng Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện trưởng Viện kiểm sát có thẩm quyền có thể gia hạn một lần nhưng không quá 02 tháng.

Chậm nhất là 05 ngày trước khi hết thời hạn kiểm tra, xác minh quy định tại khoản này, Cơ quan điều tra, cơ quan được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra phải có văn bản đề nghị Viện kiểm sát cùng cấp hoặc Viện kiểm sát có thẩm quyền gia hạn thời hạn kiểm tra, xác minh.

3. Khi giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố, cơ quan có thẩm quyền có quyền tiến hành các hoạt động:

a) Thu thập thông tin, tài liệu, đồ vật từ cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan để kiểm tra, xác minh nguồn tin;

b) Khám nghiệm hiện trường;

c) Khám nghiệm tử thi;

d) Trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản.

4. Trình tự, thủ tục, thời hạn Viện kiểm sát giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố được thực hiện theo quy định tại Điều này.”