Xử lý hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác

Bị người khác chửi bới có bị truy cứu trách nhiệm hình sự không? Xử lý hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác.

Tóm tắt câu hỏi:

Xin luật sư cho em hỏi Mẹ em có sửa xe tại tiệm của một người. Người thợ này đã mua nhớt tại một cửa hàng tạp hóa để về sửa xe cho mẹ em. Nhưng anh ta mua nhớt thiếu của họ. Mẹ em sửa xe có trả phí hoàn toàn. Thế nhưng người chủ tiệm tạp hóa lại chửi mẹ em, dùng lời lẽ rất thô tục, xúc phạm nhân phẩm danh dự rất nhiều lần. Dù mẹ em đã giải thích là không mua không liên quan đến việc nợ tiền nhớt của cô. Thậm chí mẹ còn kêu người thợ xác minh là anh ta là người mua thiếu. Vậy mà cô bán tạp hóa ấy cứ cách vài ngày lại dùng lời thô tục xúc phạm mẹ em. Vậy cho em hỏi nếu mẹ em thưa kiện cô ấy thì có được không ạ? Có ấy có vi phạm pháp luật về hành vi xúc phạm nhân phẩm danh dự người khác?

Câu hỏi được biên tập và đăng tải bởi Bộ phận tư vấn về pháp luật hình sự – Phòng trợ giúp pháp lý trực tuyến miễn phí của Công ty Luật TNHH Dương Gia.

Luật sư tư vấn:

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến Ban biên tập – Phòng tư vấn trực tuyến của Công ty LUẬT DƯƠNG GIA. Với thắc mắc của bạn, Công ty LUẬT DƯƠNG GIA xin được đưa ra quan điểm tư vấn của mình như sau:

1. Căn cứ pháp lý

– Nghị định 167/2013/NĐ-CP

–  Bộ luật dân sự 2015

– Bộ luật hình sự năm 2015

2. Giải quyết vấn đề

Danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ. Người nào có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác, tùy tính chất, mức độ nghiêm trọng của hành vi và thiệt hại xảy ra mà người đó phải chịu trách nhiệm. Các trách nhiệm mà người có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của mẹ bạn phải chịu như sau:

+ Về trách nhiệm hành chính thì theo quy định tại Điểm a khoản 1 Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP khi có cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác có thể bị Phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng.

+ Về trách nhiệm dân sự thì theo quy định tại Điều 592 Bộ luật dân sự 2015 quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín bị xâm phạm:

“1. Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân bị xâm phạm, thiệt hại do danh dự, uy tín của pháp nhân, chủ thể khác bị xâm phạm bao gồm:

a) Chi phí hợp lý để hạn chế, khắc phục thiệt hại;

b) Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút.

2. Người xâm phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác phải bồi thường thiệt hại theo quy định tại khoản 1 Điều này và một khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì mức tối đa không quá mười tháng lương tối thiểu do Nhà nước quy định.”

Theo như bạn trình bày, mẹ bạn bị xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín. Nếu mẹ  bạn có căn cứ chứng minh bị tổn thất về tinh thần thì mẹ bạn có quyền yêu cầu người xúc phạm bạn bồi thường thiệt hại theo quy định trên.

+ Về trách nhiệm hình sự thì theo quy định tại Điều 155 Bộ luật hình sự về tội làm nhục người khác như sau:

“1. Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm:

a) Phạm tội 02 lần trở lên;

b) Đối với 02 người trở lên;

c) Lợi dụng chức vụ, quyền hạn;

d) Đối với người đang thi hành công vụ;

đ) Đối với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình;

e) Sử dụng mạng máy tính hoặc mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội;

g) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân từ 11% đến 45%” bằng cụm từ “Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%”.

Hành vi của tội làm nhục người khác như sau:

+ Thể hiện bằng lời nói: Như sỉ nhục, thóa mạ, chửi bới một cách thô bỉ, tục tĩu…nhằm vào nhân cách, danh dự, với tính chất là hạ thấp nhân cách, danh dự của người bị hại, đồng thời làm cho người bị hại cảm thấy xấu hổ, nhục nhã trước những người khác.

+ Thể hiện bằng việc làm: Như có những hành vi lột trần truồng nạn nhân, nhổ nước bọt vào mặt, ném phân, cà chua, trứng thối vào người, xe cộ…(có hoặc không kèm theo lời nói thô tục) với chính bản thân mình hoặc người bị hại trước đám đông để bêu riếu.

Đặc trưng của tội này là thường diễn ra công khai, trực tiếp và trước nhiều người, qua mạng xã hội,.. có thể thực hiện công khai trước mắt người đó hoặc vắng mặt nạn nhân nhưng người phạm tội có ý thức để cho nạn nhân biết việc lăng nhục đó vì động cơ cá nhân. Sự xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác phải là các hành xúc phạm nghiêm trọng đến danh dự, nhân phẩm của người khác, nghĩa là hành vi trên phải gây ra ảnh hưởng xấu ở mức độ nhất định đến nhân phẩm, danh dự của người bị hại (như lột trần truồng người bị hại ở chỗ đông người, cạo đầu bôi vôi phụ nữ, đăng tải hình ảnh nhạy cảm của người khác trên mạng xã hội khiến họ không thể ra đường,…) thì mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội này. Việc đánh giá mức độ nghiêm trọng của hành vi phải căn cứ vào thái độ, nhận thức của người phạm tội; cường độ và thời gian kéo dài của hành vi; vị trí và môi trường xung quanh; vị thể, vai trò của người bị hại trong gia đình, tổ chức cũng như trong xã hội; dư luận xã hội về hành vi lăng nhục đó. Tội phạm được hoàn thành kể từ thời điểm người phạm tội có lời nói hoặc hành động xúc phạm nghiêm trọng đến nhân phẩm người khác.

Nếu người có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm, uy tín của mẹ bạn thoả mãn các dấu hiệu trên thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự tội làm nhục người khác.

Như vậy, việc mẹ bạn bị xúc phạm danh dự, nhân phẩm  thì mẹ bạn có quyền tự bảo vệ hoặc yêu cầu pháp luật bảo vệ danh dự, nhân phẩm của mình.